Dede Korkut Metni Üzerine Yeni Bir Okuma Teklifi: ören evüŋ ṭāyifi

Authors : Sadettin Özçelik

Pages : 25-35

Doi:10.54316/dilarastirmalari.1504723

View : 101 | Download : 74

Publication Date : 2024-11-10

Article Type : Research Paper

Abstract :2017 yılına kadar Dede Korkut’un Dresden ve Vatikan yazmalarının varlığı biliniyordu. Bu nedenle metinler üzerindeki araştırmalar bu iki yazma üzerinden sürmekteydi. 2017 yılında Ankara yazması, 2019’da Günbed yazması ve 2022 yılında Bursa yazması bulundu. Böylece varlığı bilinen Dede Korkut yazmalarının sayısı beşe çıkmış oldu. Bir metnin farklı yazmaları metindeki yazım yanlışlarını veya metinle ilgili yanlış okumaları, tereddütleri aydınlatabilir. Bu nedenle son beş yılda bulunmuş olan Dede Korkut yazmaları arasındaki yazım farklılıkları da metnin okunma, anlam vb. sorunlarının çözülmesi bakımından önemlidir. Ancak bazı durumlarda yazmalardaki ortak yanlışların metnin okunmasını güçleştirebildiği de söylenebilir. Bu nedenle metnin bağlamı dikkate alınarak ortak yanlışların dikkatle ve özenle yeniden incelenmesi gerekir. Dede Korkut yazmalarında görülen yazım farklılıklarının çoğu müstensihlerden kaynaklanır. Yazmalardaki farklılıkların bir kısmı yazım yanlışlıklarıdır. Ancak ayrıca müstensihlerin bu metinlerin kelimelerini, söz kalıplarını ve cümlelerini değiştirdikleri veya metinden bazı kelimeleri, söz kalıplarını ve cümleleri çıkardıkları görülür. Metinlerde yazım yanlışlıkları ile eksikliklerin bir arada olduğu hatta anlatılan konu ile ilgili yer değiştirmelerin bulunduğu kısımların iç içe girdiği çok şaşırtıcı durumların ortaya çıkması da mümkündür. Sözünü ettiğimiz şaşırtıcı yanlışların örnekleri, Dede Korkut’un mukaddime kısmındaki kadın tipleri metninde geçer. İşte bu makalede söz konusu metnin yanlışları dört yazma üzerinden ele alınarak değerlendirilmekte ve düzeltme teklifleri sunulmaktadır.
Keywords : Dede Korkut, Ankara yazması, Bursa yazması, Dresden yazması, Vatikan yazması, yanlış yazım, yanlış okuma