Rusça Hukuk Diline Girmiş İslâm Hukuku Terimlerinin Kavramsal Çerçevesi

Authors : Leyla Babatürk

Pages : 1589-1613

Doi:10.37697/eskiyeni.1466165

View : 71 | Download : 63

Publication Date : 2024-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Hukuk dili kendine has terimler ve klişe ifadelerle dolu bir dildir. Dolayısıyla hukuk dilinde günlük hayatta kullanılan kelimeler bile tamamen farklı anlamlar kazanabilmektedir. Bu nedenle dilbilim alanında son zamanlarda hukuk dili bilimi adlı bir bilim dalı ortaya çıkmıştır. Bilindiği gibi çağdaş Rusya ve Türkiye aynı hukuk sistemi uygulamaktadır. Buna rağmen Rusça ile Türkçe hukuk dilleri arasında gerçekleştirilen hukuk çevirisi oldukça zor bir alandır. Çünkü söz konusu alanda kaliteli çeviri yapabilmek için iki ulusal hukuk sistemini, kullanılan terimler ile klişe ifadelerin taşıdıkları anlamları iyi bilmek gerekir. Rusça ve Türkçe hukuk dillerinde kullanılan ortak hukuk terimlerinin sayıca az olduğu göze çarpmaktadır. Bu durumun sebebi ise Türkçe hukuk dilinin temelinde İslâm hukukunun yatması ve çoğu terimin Arapça kökenli olması sayılabilmektedir. Rusça hukuk dilinde İslâm hukuku ile ilgili terimlerin kullanılmakta olduğu da görünmektedir. Fakat söz konusu terimlerin alıntılama yoluyla Rusçaya girmesi, taşıdıkları anlamlarda değişmelere yol açabilmektedir. Dolayısıyla yapılan araştırmanın temel amacı, Rusça hukuk dilinde kullanılmakta olan Arapça kökenli terimleri tespit etmek ve onları fıkıh terimleri ile anlam açısından karşılaştırdıktan sonra alıntılanan fıkıh terimlerinin açıklamalarındaki anlam değişmelerini tespit etmektir. Araştırma esnasında belge taraması, karşılaştırmalı analiz ve betimsel analiz gibi dilbilimsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Belirtilen araştırma yöntemlerinin yanı sıra anlambilimsel araştırmalarda kullanılan bileşenler analizi ile bağlam analizinden de faydalanılmıştır. Yapılan inceleme sonucunda Rusça hukuk dilinde kullanılan fıkıh terimlerinin büyük bir kısmının fonetik değişikliklere uğradığı tespit edilmiştir. Hatta bazı durumlarda söz konusu değişiklikler fıkıh terimleri arasında terimlerin eşdeğerini bulmayı zorlaştırmaktadır. Bunun dışında Arapça kökenli terimlerin kavramsal çerçeveleri oluşturuldu ve birçok terimin kavramsal çerçevelerinin fıkıh terimlerine göre eksik bilgi içerdiği, bazı terimlerin ise daha çok ansiklopedik açıklamalı bilgi vermek amaçlı hukukî terimler sözlüklerine girdiği gibi sonuçlara ulaşılmıştır.
Keywords : İslam Hukuku, Hukukî Terim, Rusça Hukuk Dili, Fıkıh Terimleri