Siyasi Düşünce Tarihi Neden Eski Yunan’la Başlar? İki Farklı Yaklaşımın İncelenmesi

Authors : Fatih Demirci

Pages : 1547-1566

Doi:10.37697/eskiyeni.1466240

View : 159 | Download : 120

Publication Date : 2024-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Hepimiz “Tarih Sümer’le başlar” diye biliriz ama herhangi bir siyasal düşünce tarihi kitabına bakıldığında siyasi düşüncenin çoğunlukla Platon’dan başladığını/başlatıldığını, bazen de ondan biraz daha öncesi olan Doğa filozofları, Sofistler ve Sokrates’ten bahsedildiğini görürüz. Hemen her şeyin özellikle de siyasi düşünce tarihinin Eski Yunan’la başlamasının ya da başlatılmasının sebebi nedir? Tarihsel kayıtlar mı öyledir, yoksa bu bilinçli bir tercih midir? Bu konu, belki gözden kaçan ama üzerinde durulması gereken önemli bir konu gibi göründüğü için muhtemel cevapları ele almakta yarar var gibi görünüyor. Siyasi düşünce tarihinin Eski Yunan’la başlamasının/başlatılmasının iki muhtemel cevabı var gibi görünmektedir. 1- Subjektif Gerekçe: Avrupamerkezcilik (Eurocentrism) olarak niteleyebileceğimiz gerekçedir. Pierre Beaudet’nin de vurguladığı üzere, her şeyin tarihinin Eski Yunan’la başlatılması, tarihsel bir zorunluluk değil bilinçli bir tercihtir. Her şeyin Avrupa’yla başladığı, Avrupa medeniyetinin her şeyin kökeninde olduğuna dair inancının bir sonucu olarak her şeyin tarihinde Eski Yunan’a kadar gidilir ve oradan geriye bilinçli olarak gidilmez. Çünkü ondan sonra artık Doğu başlar. Bu durumda da Batının kökeninde “Doğu” yer almış olacak ve Avrupamerkezcilik düşüncesi sulandırılmış olacaktır. 2- Objektif Gerekçe: Siyasi düşünce tarihinin Eski Yunan’la başlaması, Avrupamerkezciliğin tercih edilmesinden değil, objektif tarihsel verilerin incelenmesinin bir sonucudur. Zira, dünya bilim tarihinde bilime çeşitli topumlar çeşitli katkılarda bulunmuşlardır. Yunanlıların bilim tarihine en büyük katkısı ise, soyutlama ve teorileştirmedir. Nasıl ki sadece somut bir sorunu çözmek için -Nil nehrinin yılda bir kere taşması sonrasında tarlaların sınırlarını bulmak için- yer ölçümü yapan Mısırlılar geometriyi bulduğu halde Yunanlılar onu soyutlaştırarak ve teorileştirerek bilim tarihine katkıda bulunmuşlardır, aynı şekilde siyasetin pratiği de dünya tarihi kadar eski bir olgu olduğu halde siyasetin teorisine dair Yunanlılardan daha önce yazılmış ve günümüze ulaşmış bir eser mevcut değildir. Geometride olduğu gibi siyasette de Yunanlıların bilime katkısı, soyutlama ve teorileştirme olmuştur. O halde siyaset teorisini Eski Yunan’la başlatmak, Avrupamerkezci bir bakış açısına sahip olmanın değil, objektif bilimsel verilerin bir sonucudur.
Keywords : Siyasi düşünce tarihi, Eski Yunan, geometri, Eski Mısır, Avrupamerkezcilik, soyutlama, Teorileştirme