Türkçe ve Almancada “el” ve “göz” ile türetilen deyimlerde eşdeğerlik

Authors : Recep Özbay

Pages : 97-120

View : 10 | Download : 7

Publication Date : 2010-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Deyimler üzerine sözcükbilimsel ve anlambilimsel açıdan yapılan karşılaştırmalı dilbilim çalışmaları kapsamında Almanca bugüne kadar ağırlıklı olarak Avrupa dilleri ile karşılaştırılmış, Türkçe ile yeterince karşılaştırılmamıştır. Bu türden çalışmalarda amaç; karşılaştırılan dillerde deyimlerin benzeşen ve ayrışan dilsel özellikleri ile ortak anlam alanlarının belirlenmesi ve elde edilen sonuçların sözlükbilim, yabancı dil öğretimi ve çeviri gibi uygulama alanlarında değerlendirilmesidir. İnsan uzuvları ve organları ile türetilen deyimler günlük dil kullanımında işlevsel bir yer tutar. Eş zamanlı bu çalışmada, Türkçe ve Almanca’da “el” ve “göz” ile oluşturulan deyimler karşılaştırılarak bir taraftan, sözcükbilimsel ve anlambilimsel yönden benzer ve ayrışan özellikleri diğer taraftan da, hangi anlam alanlarında ortak olarak kullanıldığı belirlenmeye çalışılmıştır. Dil akrabalığı olmayan her iki dilde karşılıklı olarak küçümsenmeyecek oranda deyimin gerek yapısal gerekse anlamsal açıdan benzeştiği ve aynı anlam alanlarında kullanıldığı; toplam 765 deyimden, hedef dilde 167 insert ignore into journalissuearticles values(%21,83); deyimin anlam ve yapı bakımından tam, 225 insert ignore into journalissuearticles values(%29,41); deyimin de kısmi eşdeğeri olduğu, 373 insert ignore into journalissuearticles values(%48,76); deyimin ise eşdeğerinin olmadığı ve söz konusu deyimlerin 247’sinin insert ignore into journalissuearticles values(%32,29); her iki dilde aynı anlam alanlarında kullanıldığı belirlenmiştir.
Keywords : Deyimler, karşılaştırmalı dilbilimi, anlambilim, sözcükbilim, el, göz