TÜRKÇE KURAN TERCÜMELERİNDE METAFORİK İFADELER VE ART ZAMANLI GÖRÜNÜMLERİ
Authors : Erol Kuyma, Selcen Koca
Pages : 31-62
View : 109 | Download : 103
Publication Date : 2024-06-30
Article Type : Research Paper
Abstract :Dilin anlama ve anlamlandırma yönünü temsil etmesi bakımından metaforlar, retorik kadar günlük iletişimin de önemli bir ifade aracıdır. Bir mecaz türü olan metafor, bir kavramı daha belirgin, canlı ve farklı bir şekilde ifade etmek için başka bir kavramın belirlenmesi ve iki farklı kavram arasında başta benzerlik olmak üzere karşılaştırma, çağrışım ve yakınlaştırma gibi çeşitli yollarla ilişki kurulması esasına dayanır. Toplumsal yaşamı doğrudan etkileyen din dilinde de metaforlar yaygın bir kullanım alanına sahiptir. Bu bağlamda metaforlar, Kuran retoriğinin doğal bir parçasıdır. Metaforik ifadelerde görülenin altında, kavramsal ilişkilendirmeye dayalı gizli bir anlam bulunduğundan bu tür ifadelerin tercümesi çeşitli dilsel ve anlamsal zorlukları beraberinde getirmektedir. Özellikle kaynak dil ile hedef dil arasındaki kültürel ve dilsel farklılıklar, metaforların çevirilerini zorlaştırmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, farklı coğrafya ve dönemlerde yapılan Türkçe Kuran tercümelerindeki metafor çevirilerinin karşılaştırmalı analizini yaparak bahsi geçen zorluklara dikkat çekmektir. Bu doğrultuda Kuran\'da öne çıkan farklı tür ve özellikteki metafor örnekleri tespit edilmiş; elde edilen veriler tefsirlerden de yararlanılarak kavramsal metafor teorisi ışığında analiz edilmiştir. Analizlerin odak noktasını, farklı dönem ve coğrafyalarda yapılan Türkçe Kuran tercümelerindeki metaforların karşılanma şekilleri oluşturmaktadır. Tespit edilen metafor örnekleri, art ve eş zamanlı bir şekilde, karşılaştırmalı yöntemle ele alınıp değerlendirilmiştir. Veri kaynağı olarak Kuran’ın Türkçe tercümelerinin yapıldığı ilk dönem olan Karahanlı Türkçesinden itibaren Harezm Türkçesi ve Eski Anadolu Türkçesi dönemlerine ait birer tercüme ile günümüz Türkiye Türkçesinde yapılmış bir mealden yararlanılmıştır.Keywords : Metafor, Türkçe Kuran Tercümeleri, Tercüme Stratejileri, Satır Altı Tercüme, Din Dili, Mecaz