17. Yüzyıl’da Avrupa görsel sanatı ürünlerinin İran’ın geleneksel resmine etkisi

Authors : Bahman Raziolyaei

Pages : 217-274

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :17. yüzyılda, hızlı değişim, Rönesans devriminden sonra Avrupa’nın en belirgin kültürü haline gelmiştir. Bu olay Avrupalı nüfusunun yoğun olduğu doğu ülkelerinde bile gerçekleşmiştir. Bu yüzyılda kervanların eski güzergâhı olan İpek yolu giderek önemini kaybetmiştir. Doğu ülkelerine açılan deniz yolları, yoğun ticaret ilişkileri, Avrupalıların sıklıkla Doğu ülkelerine yolculukları ve Batı ile Doğu kültürünün kaynaşması, bölgelerdeki yerel kültür ve sanatları ciddi şekilde etkilemiştir. Batı sanatı ürünleri büyük oranda, Avrupa’dan gelen çeşitli siyasi, dini ve ticari heyetler aracılığıyla Doğuya ulaşmıştır. Özellikle Hristiyanlığı yayımlayan gruplar yanlarında pek çok resimli kitap bulundurmuşlar. Gravürler ve batı kaynaklı kitap resimlerin çoğu İsfahan’da yeni yapılan saraylar ve 37 kilisenin duvarlarına uygulanmıştır. Batıdan getirilen resimlerin konusunu, daha çok İncil’den alınmış sahneler, Avrupa tarzı kıyafetler, klasik manzaralar, madalyonlar ve Avrupalı kral ve kraliçe portreleri oluşturur. Bu resimlerin şatafatlı görüntüleri İran şahlarını cezbetmiştir. Saray arşivlerine giren çok sayıda batı ürünleri İranlı sanatçıları Batı sanatıyla yakından tanıştırmıştır. Avrupa’dan getirilen ressamlar, İran’da yaptıkları çalışmalarla, Avrupa’da yaşanan Rönesans ve sonrasındaki Barok ve flaman sanatının son buluşlarını İran’a taşımışlardır. En az 10 Avrupalı ressamın Safevi saraylarında çalıştığı kaydedilmiştir. Batı resimleri toplum içerisinde de ilgi görmüş ve Batı kökenli sanat ürünleri İsfahan pazarında satılıp, elden ele dolaşmıştır. Bu dönem İranlı ressamların natüralist resimlere odaklanmaları artmıştır. Batı ürünlerinin İran’da artmasına sebebiyet veren diğer olgu, Hindistan’la ilişkiler ve Babürlü şahları ile Safevî şahlarının dostluğu olmuştur. Her iki devlet arasında karşılıklı sanatçı alışverişi veya hizmet alımı gerçekleşmiş, bu durum iki devlet arasında yoğun sanatsal etkileşime sebep olmuştur. Şah I. ve II. Abbas ve Şah Süleyman’ın sanatseverlikleri ve Avrupa resimlerine olan hayranlıkları, Batı üslubunun yerleşmesini resmileştirmiştir. 1650’den sonra geleneksel resim üslûbu, batı resim üslûbu önünde direniş gücünü kaybetmiş ve “Ferengîsazi” adlı yeni tarz ortaya çıkmıştır. Yerli ressamların batı tarzı çalışmalarında daha çok Flaman üslubu gravür ve resimlerin model alındığı belirlenmiştir.
Keywords : Safevi, İran Resmi, Batı etkisi