تحفة العشاق اثری تألیفی به منظور آموزش زبان فارسی به ترکان

Authors : Yusuf ÖZ

Pages : 1-14

Doi:10.32330/nusha.420946

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2018-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Selçuklu sultanlarının Anadolu’ya düzenlediği fetihlerin ve Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurulmasının ardından Farsça da bu topraklara taşınmış; göç eden şairler ve edipler aracılığıyla edebî dil olarak varlığını sürdürmüş, diğer taraftan eğitim dili olarak da kullanılmıştır. Miladi on ikinci ve on üçüncü yüzyıllarda Arapça Farsça sözlüklerin hazırlanması, o dönemin bazı medreselerinde eğitim dilinin Farsça olduğunu göstermektedir. Farsça zamanla unutulmaya yüz tutsa da edip ve şairler arasında yaygınlık kazanıyordu. On dördüncü yüzyılın sonlarında Farsça öğretimi ve öğrenimi bir ihtiyaç haline geldi. Eğitim ve öğretimle meşgul olanlar ve Farsçaya vakıf olanlar, Türkçe açıklamalı sözlük hazırlamayı ve gramer kitabı yazmayı gerekli gördüler. Böylece on beşinci yüzyılın başlarından itibaren Farsça Türkçe sözlük yazımı başladı. Türk asıllı sözlük yazarları sözlüklerinde mutlaka gramer konularına dair bir bölüm ayırdılar; Farsçaya vâkıf olanlar gramer kaidelerini içeren bağımsız risaleler yazdılar, nazım kabiliyeti olanlar da bu kuralları manzum olarak işlediler. Farsça ve gramer kitaplarından ayrı olarak Farsça konuşma kılavuzları da hazırlanmıştır. Bu tarz kitaplardan biri de Tuhfetu’l-‘Uşşâk’tır. Bu makalede, Anadolu’da Farsça öğretiminin tarihî seyrine değinilecek; on beşinci yüzyılda Farsça öğretimi amacıyla bir konuşma kılavuzu tarzında hazırlanmış ilk eser olduğunu düşündüğümüz Tuhfetu’l-‘Uşşâk tanıtılacaktır.
Keywords : Farsça öğretimi, Farsça Türkçe sözlükler, Tuhfetul Uşşâk, Miftâh i Zebân i Fârisî