FARSÇA MANZÛM EMÂLÎ KASİDESİ TERCÜMESİ

Authors : Hakkı UYGUR

Pages : 47-62

View : 17 | Download : 22

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Emâlî ismiyle meşhûr olan Sirâceddîn Alî el-Uşî’nin akait kasidesi, klâsik edebiyat geleneğinde büyük bir akis bulmuş, birçok kez tercüme ve şerh edilmiştir. Türk dilinde onlarca kez manzûm ve mensûr olarak tercüme ve şerh edilen bu kasidenin az sayıda Farsça tercümesinin varlığından haberdarız. Metnini hazırladığımız Farsça manzum tercümenin mütercimine dair, kaynaklarda bir kayda tesadüf edilmemiştir. 66 beyitten müteşekkil olan bu kaside tercümesi, sade dili ve aslına yakın çevirisiyle dikkat çekmektedir. Lakin bu metin ile Bekir Topaloğlu, Hafız Refiʽî Efendi ve Durmuş Özbek’in neşrettikleri metinler arasında birtakım farklılıklar vardır. Bazı beyitler hazırladığımız metinde bulunmadığı gibi, metnimizde yer alan üç beyte de diğer neşirlerde tesadüf olunmaz. Bunun yanı sıra birkaç beytin sıralamasında farklılıklar mevcuttur. Ayrıca beyitlerde, ibare düzeyinde varyantların olduğu da görülmüştür. Bu bağlamda çalışmanın amacı Farsça manzum Emâlî Kasidesi’ni incelemektir. Bu doğrultuda ilk olarak Sirâceddîn Alî b. Osmân el-Ûşî ve Akâyid Kasidesi’ne ilişkin bilgi verilmiş akabinde ise Emâlî Kasîdesi Tercüme ve Şerhleri’ne değinilmiştir. Daha sonra çalışmaya konu olan manzumenin yer aldığı Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih koleksiyonundaki 5399 numaralı mecmua ana hatlarıyla tanıtılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise manzumenin dil, imla ve üslup özelliklerinin üzerinde durulmuştur. Görüldüğü kadarıyla mütercim Emâlî Kasîdesi’ni tercüme ederken asıl metne büyük ölçüde sadık kalmış ve aynı ifade sadeliği korunmaya çalışılmıştır. Kelâmî bir metin olması itibariyle, ilgili sahanın ıstılahları önemli ölçüde muhafaza edilmiştir. Bunun yanı sıra behişt, dûzâh, peygamber gibi yaygın olarak kullanılan Farsça kelimeler Arapça ibarelerin karşılığı olarak tercih edilmiştir.
Keywords : Sirâceddîn Alî Uşî, Emâlî, Akâyidnâme, Tercüme