Tokatlı Ebubekir Kânî’nin Münşeât’ında Üslup Yerine Kullanılan Kelimeler

Authors :

Pages : 45-60

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2013-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Türk Edebiyatı çalışmalarının bazılarında dil ve üslupla ilgili bilgilere rastlanmakla birlikte, bu konudaki örneklerin fazla olmadığı görülür. Üslup çalışmalarının yanı sıra tezkirelerde sık karşılaşılan ve şairlerin üslubunu değerlendirmeyi amaçlayan kimi ifadelerde de ne anlatılmak istendiği yeterince açıklığa kavuşmuş değildir. Tezkire yazarlarının şairlerin edebî kişiliklerini ve üsluplarını değerlendirmede kullandıkları kelimeler bu anlamda dikkat çekicidir. Eski Türk Edebiyatında tezkirelerle birlikte üslup konusunda bilgi edinilebilecek eserler arasında münşeâtlar da bulunmaktadır. Münşeâtların, özellikle mektup yazma kuralları hakkında bilgi veren örnekleri üslup çalışmaları açısından önemlidir. İçerisinde değişik ş ekillerde yazılmış mektup örnekleriyle mektup yazma kurallarına ilişkin bazı bilgilerin bulunduğu 18. yüzyıl divan edebiyatı temsilcilerinden Tokatlı Ebûbekir Kânî’nin Münşeâtı da bu tür eserlerdendir. Kânî’nin bu eseri, “Dîbâce-i Mütenevvi‘a” adı altında farklı üslupta yazılmış mektup başlangıçları ve bunlarda kullanılan değişik başlıklara yer vermesi açısından ilginçtir. Makalemizde, Kânî’nin Münşeâtı’nda bulunan farklı üslupta yazılmış mektup başlık ve başlangıçlarından örnekler vereceğiz. Örneklerden yola çıkarak mektup başlangıçlarıyla bu başlangıçlardaki farklı anlatım biçimlerini ifade eden üslupla ilgili kelimeleri ele alacağız. Mektup başlıklarında üslup karşılığı kullanılan kelimelerin hangi dilden alındığı, anlamı, sayısı ve özellikleri üzerinde duracağız. Ayrıca söz konusu kelimelerden günümüzde de üslup karşılığı kullanılmaya devam edilenleri olup olmadığını belirlemeye çalışacağız.
Keywords : Kânî, üslup, münşeât, mektup