XIX. YÜZYIL PAUL ve VIRGINIE ÇEVİRİLERİ ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMA

Authors : Özlem BAY GÜLVEREN

Pages : 127-158

Doi:10.17133/tubar.430249

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2018-06-04

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyıl Türk edebiyatında ilk çeviri faaliyetleri genellikle toplumu aydınlatmak ve geliştirmek adına, Tanzimat edebiyatının felsefesine de uygun olarak, didaktik eserler üzerinde yoğunlaşmıştır. Amaç fayda sağlamak olunca, çevirmenler de “açıklama”, “uzun uzun betimleme” ya da anlaşılmayacak olanı tamamen yok sayarak “özetleme” yoluna gitmişlerdir. Uygulanan çeviri yöntemi ne olursa olsun asıl metinde yer alan kültürel unsurlar söz konusu olduğunda, hemen her çeviride bunların dönüştürülmeye çalışıldığı ya da tamamen yok sayılıp çevrilmediği görülür. Başka bir ifadeyle, kültürel unsurların erek dile aktarımında, dönemin çevirmenlerinin benimsedikleri yöntemler yetersiz kalmıştır. Yukarıdaki tespitlerden hareketle bu çalışmada, Paul et Virginie adlı eserin farklı yöntemlerle oluşturulan iki çevirisi karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Amaç bu dönemde tam ve ortak bir çeviri görüşünün varlığından söz edilip edilemeyeceğini örnekler üzerinden tespit etmek dahası, kullanılan çeviri yöntemlerinin asıl metnin sanatsal değerine olumlu-olumsuz etkilerini ortaya koymaya çalışmaktır. Bu inceleme 19. yüzyıl çeviri anlayışına dayandırılacağı için, incelenecek olan eserin 1900’den sonraki çevirileri çalışma dışı bırakılmıştır. Öncelikle eserin yazıldığı devir içinde yarattığı etki Fransız ve Türk edebiyatı çerçevesinde değerlendirilecek, sonra ise çeviri metinler bir inceleme tablosunda yan yana getirilerek, sözcük, cümle ve anlam temelinde karşılaştırılacaktır. Karşılaştırılacak metin parçaları-çalışmanın hacmini sınırlandırabilmek adına- eserin başından, ortasından ve sonundan seçilmiştir.
Keywords : 19 yüzyıl, çeviri, Paul et Virginie, karşılaştırma, Bernardin de Saint Pierre