BĖÇİN SÖZCÜĞÜNÜN KÖKENİ ÜZERİNE YENİ BİR ÖNERİ

Authors : Mihriban AYDIN, Erhan AYDIN

Pages : 27-36

View : 11 | Download : 17

Publication Date : 2021-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk runik harfli eski Türk yazıtlarında, savaşlar, diplomatik ilişkiler gibi askerî ve yönetim ile ilgili konular epeyce yer tutuyor olsa da gündelik hayata dair izler de yer almaktadır. Çok zaman açık olarak ifade edilmemiş gibi görünse de bu izleri cümleler arasından seçebilmek mümkündür. Bitkiler, hayvanlar, zamanın ifade edilişi ve bazı inanç öğeleri, gündelik hayata dair en önemli bulgular olarak değerlendirilmektedir. Bu da eski Türk yazıtları marifetiyle eski dönem Türkler hakkında daha fazla bilgi edinilmesine imkân vermektedir. Eski Türk yazıtlarında tespit edilen hayvanlar da gündelik hayatın önemli bir parçası olarak değerlendirilmelidir. Bu hayvan adlarının bir bölümü doğrudan hayvan adı ile, bir bölümü yer adlarında geçmiş olması dolayısıyla bir bölümü ise on iki hayvanlı takvimde bir yılı göstermesinden dolayı elde edilmiştir. Bu makalede, Türklerin yaşadığı İç ve Orta Asya ile Sibirya’nın güney bölümlerinde yaşamıyor olmasından dolayı hayvan adı olarak tespit edilmemiş olan ve eski Türk yazıtlarında toplam dört kez tespit edilen ‘maymun’ anlamındaki bėçin sözcüğünün kökeni ile ilgili yeni bir öneri dikkatlere sunulacaktır. Makalede, önce eski Türk yazıtlarındaki görünüşü, yazımı, Türkçenin öteki dönemlerindeki tanıkları gibi konular üzerinde durulduktan sonra sözcüğün kökeni ile ilgili görüşlere değinilecektir. Ardından yeni bir öneri olarak Çince bingshen insert ignore into journalissuearticles values(丙申); birleşiği dikkatlere sunulacak ve birleşiğin eski Türkçe metinlerde bėçin biçimini aldığı vurgulanacaktır. Bingshen insert ignore into journalissuearticles values(丙申); birleşiğinin özellikle orta Çince metinlerdeki kullanım alanı ile takvim ve dolayısıyla zaman ifadesi konularında da bilgi verilecektir.
Keywords : Eski Türkçe, Eski Türk Yazıtları, Hayvan Adları