ORTA ASYA TEFSİRİNİN SÖZ VARLIĞINDA SORUNLU BAZI KELİMELER ÜZERİNE NOTLAR

Authors : Saidbek BOLTABAYEV

Pages : 65-79

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :İlk dönem İslamî eserler arasında iki Kur’an tefsiri bilinmektedir. Bunlardan biri Anonim Tefsir adıyla da tanınan Orta Asya Tefsiridir. Hem satır-arası tercüme hem tefsir özelliği gösteren bu eser Türkçe Kur’an tercüme ve tefsirleri arasında bilim dünyasına ilk tanıtılan nüsha olup birçok çalışmaya konu olmuştur. Satır-arası tercüme kısmının Karahanlı Türkçesi, hikâye ve açıklamaların bulunduğu tefsir kısmının Harezm, yer yer Çağatay Türkçesi özellikleri gösteren bu eser tarihî Türkçe kaynaklar arasında özellikle dili ve söz varlığı bakımından müstesna yere sahiptir. Bu yazı Orta Asya Tefsirinde geçen beş kelime üzerine hazırlanmıştır. İlk olarak özgün şeklinin “çawşa-” olduğunu düşündüğümüz fiilin, ardından “tegiz”, “ançaḳ”, “awuçam”, “ḳırmaçı” kelimelerinin üzerinde durulmuş, farklı dönem ve eserlerdeki şekilleri dikkate alınarak etimolojileri yapılmıştır.
Keywords : Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Kuran, Tercüme, Tefsir, Söz Varlığı, Etimoloji