BEYOĞLU SIRLARI’NIN TÜRKÇE SÖZ VARLIĞI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Aylin Koç Giannopoulos

Pages : 66-85

Doi:10.59257/turkbilig.1476158

View : 4 | Download : 3

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Söz varlığı bir dildeki sözlerin bütünü anlamına gelmekle birlikte dili kullanan toplumun kavramlar dünyasını, düşünce yapısını, maddi ve manevi kültürünü yansıtır. Bir edebî tür olan romanlar, söz varlığı bakımından önemli veriler içerir. 1888-1889 yılları arasında Yunan harfli Türkçe (Karamanlıca) Anatoli gazetesinde tefrika edilen Beyoğlu Sırları, bu romanlardan biridir. Gazetenin başyazarı ve imtiyaz sahibi olan Evangelinos Misailidis, Epameinondas Kiriakidis’in Yunanca Πέραν Απόκρυφα (Peran Apokrifa) adlı romanından Türkçeye çevirmiştir. Misailidis bu roman ile okurlara âdeta aynı dinden ve mezhepten ‘Yunanca konuşan bir dünya’ ile ‘Türkçe konuşan bir dünya’nın kapılarını açar. Özellikle diyaloglarda Avrupalılığa özenen İstanbul Rum sosyetesinin dili ile kenar mahallelerde, karanlık sokaklarda ve genelevlerde yaşayan alt tabakanın dili ustaca kullanılır. Beyoğlu Sırları kelime kadrosu açısından oldukça zengindir. Misailidis, romanın çevirisinde Osmanlı Türkçesindeki Arapça, Farsça sözcükler ile Rumların günlük hayatta kullandıkları Yunanca, İtalyanca, Fransızca, İngilizce sözcükleri ve terimleri (özellikle dinî terimler) başarıyla bir araya getirir. Çalışmada, Beyoğlu Sırları romanının Türkçe söz varlığı tespit edilmeye çalışılmış, standart dile geçmemiş veya standart dilde yaygın olarak kullanılmayan örneklere yer verilmiştir. Metinde dönemin Anadolu Türkçesine hassaten Karamanlı Türkçesine has sözcükler, deyimler, atasözleri, diğer kalıp sözler alfabetik sıralanarak cümle içindeki anlamları ve geçtiği yerler belirtilerek değerlendirilmiştir.
Keywords : Evangelinos Misailidis, Beyoğlu Sırları, Yunan harfli Türkçe (Karamanlıca), Türkçe söz varlığı