Dil ve Belâgat Yönüyle Ebüssuûd Efendi`nin Tefsiri İrşâdü`l-Akli`s-Selîm ilâ Mezâya`l- Kitâbi`l-Kerîm -Müşâkele Sanatı Örneğinde-

Authors : Âdem YERİNDE

Pages : 241-276

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2016-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ebüssuûd Efendi`nin Arap dili ve belâgatindeki yetkinliği kuşkusuzdur. O bu alandaki görüş ve düşüncelerini özellikle ölümsüz tefsiri İrşâdü`l-‘akli`s-selim`inde ifade etmiştir. Ebüssuûd Efendi’yi asıl üne kavuşturan eseri İrşâdü’l-‘akli’s-selîm, yazıldığı günden itibaren ilim ve siyaset çevrelerinin büyük alakasına mazhar olmuş, kısa sürede geniş Osmanlı coğrafyasında Zemahşerî’nin Keşşâf’ı ve Beyzâvî’nin Envârü’l-Tenzîl’inden sonra en çok tutulan tefsir haline gelmiştir. Ebüssûd Efendi tefsirini yazma maksadını, Kur’ân’ın öncelikle edebî inceliklerini vahyin lafız ve mana güzelliklerine yaraşır bir üslupla yeniden tertip etmek olarak belirtmiştir. İki bölümden oluşan bu mütevazı çalışmanın birinci bölümünde İrşâdü’l-akli’sselîm’in Arap dili ve belâgatindeki yerini, ikinci bölümünde ise belâgatte müşâkele sanatının kavramsal çerçevesini verdikten sonra Ebüssuûd Efendi’nin mezkur tefsirinde, müşâkele sanatına konu olan âyetleri yorumunda bu sanatı kullanış biçimi, Zemahşerî ve Beyzâvî’yle karşılaştırmalı olarak ele alınacaktır. Böylece bir mü- fessir olarak Ebüssuûd Efendi’nin belâgat ilmindeki yeri ve katkısı somut verilerle netleştirilmiş olacaktır.
Keywords : Yerinde, Müşâkele, Ebüssuûd, Beyzâvî, Zemahşerî