Nûrü'l-Beyân İsimli Kur'ân Tercümesinde Deyimsel İfadelerin Çevirisine Yönelik Bir İnceleme

Authors : Hasan Sevim

Pages : 189-214

Doi:10.33460/beuifd.1447064

View : 200 | Download : 128

Publication Date : 2024-06-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Arapça olarak indirilen Kur’ân’ın Arap olmayan kimseler tarafından anlaşılma gay-reti genellikle çeviriler üzerinden mümkün olmaktadır. Bu amaca yönelik olarak yapılan tercümelerin başarılı olabilmesinin bazı temel şartları bulunmaktadır. Bunlardan birisi de genelde kullanıldığı dilde anlamlı olan deyimsel ifadelerin düzgün bir şekilde hedef dile aktarılabilmesidir. Durumları ve kavramları hoşa gi-den bir üslupla anlatmak için kullanılan deyimler, literal çeviri yapmanın söz ko-nusu olmadığı ve tercüme bakımından ince işçilik gerektiren söz gruplarıdır. Bu sebeple herhangi bir Kur’ân çevirisinin nitelikli ve başarılı olabilmesi elbette baş-kaca birçok yetkinliğin yanı sıra deyimsel ifadelerin aktarımında sergilediği başa-rıyla da doğru orantılıdır. Türkçe olarak çok sayıda tercüme çalışması yapıldığı bi-linmektedir. Bu çalışmalardan birisi de Osmanlı’nın son ve Cumhuriyet’in ilk dö-nemlerini yaşamış olan Hüseyin Kâzım Kadri’nin Nûru\'l-Beyân -Kur’ân-ı Kerîm Tef-sirinin Türkçe Tercemesi- İsimli eseridir. Entelektüel ve mütefekkir kişiliğiyle tanı-nan Kadri’nin çalışması Türkçe’deki ilk meâllerden birisi olması vasfıyla öne çık-maktadır. Eser, her ne kadar Kur’ân’ın tefsirinin tercemesi olarak tanıtılmış ve bir nevi mini tefsir olarak değerlendirilmesi istenmişse de özellikle yayınlandığı dö-nemde Kur’ân tercümesi olarak görülmüş ve şiddetle eleştirilmekten kendini kur-taramamıştır. Belki de hakkında yapılan olumsuz tanıtımın etkisiyle unutulmaya terkedilmiş olan eser son yıllarda latinize edilerek yeniden yayınlanmıştır. Bu ça-lışmanın amacı Kur’ân’da yoğun bir şekilde yer alan deyimsel ifadelerin söz konusu eserde Türkçe’ye nasıl tercüme edildiğini ortaya koymaktır. Yaptığımız inceleme sonucunda deyimsel ifadelerin çevirisinde eserde genel olarak başarılı bir perfor-mans sergilendiğini rahatlıkla söylenebiliriz. Bununla birlikte bazen ifadelerin de-yimsel anlamlarının yeterli düzeyde çeviriye yansıtılamadığı bazı yerlerde de ifa-delerin tercüme edilmeden olduğu gibi metne aktarıldığı görülmüştür.
Keywords : Tefsir, Nûru, Hüseyin Kâzım Kadri, Deyimsel İfadeler