FARKLI BİR İSTİARE-İ MEKNİYYE TANIMI DENEMESİ

Authors : Sedat SAĞDIÇ

Pages : 155-178

Doi:10.51553/bozifder.1141294

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bilindiği gibi istiare bir lügavî mecazdır. Doğal olarak bir istiare türü olan istiare-i mekniyyenin de mecaz içermesi gerekmektedir. Belâgat kitaplarında istiare-i mekniyye ile ilgili getirilen örneklerin hemen hepsinde müstear leh/müşebbeh hakiki anlamda kullanılmaktadır. Bu istiare türünde müstear leh/müşebbehin hakiki anlamda kullanılması, dahası zikredilmesi problem teşkil etmektedir. Buradaki kapalılığa istiare tanımındaki karışıklığın da etki ettiği anlaşılmaktadır. Klasik olsun modern olsun hemen hemen bütün çalışmalarda Sekkâkî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 626/1229); istiare-i mekniyye tanımının benimsenip aynen sürdürüldüğü görülmektedir. Bu belâgat kitaplarında, bazı sözlerin mecaz ihtiva etmemesine rağmen istiare-i mekniyye başlığı altında örnek olarak getirilmesinin sebeplerinden birinin de beliğ teşbihin bir türü olan teşbih-i meknînin ayrı bir teşbih başlığı altında incelenmemesi olduğu söylenebilir. Bu makalede istiare-i mekniyyenin yeni bir tanımına dikkat çekilip mevcut tanım ve örneklerdeki problemlere işaret etmek hedeflenmektedir. Çalışmada bu sorun, neredeyse bütün belâgat kitaplarında istiare-i mekniyye örneği olarak yer alan şair sahâbî Ebû Ẕü’eyb el-Hüẕelî’nin insert ignore into journalissuearticles values(öl. 28/648-49); meşhur beyti merkeze alınarak değerlendirilecektir.
Keywords : Teşbih i Meknî, İstiare i Mekniyye, Mecaz, Arap Dili Belâgatı, Sekkâkî