Çavdarın Yem Bitkisi Olarak Arpa ve Tritikale İle Karşılaştırılması; Ot Verimi ve Kalitesinin Biçim Dönemine Bağlı Değişimi

Authors : Bekir BULUT, Ugur BAŞARAN

Pages : 35-49

Doi:10.20479/bursauludagziraat.1140890

View : 56 | Download : 90

Publication Date : 2023-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada çavdar insert ignore into journalissuearticles values(Secale cereale L.);’ın kaba yem olarak farklı olum dönemlerinde verim ve besleme değeri incelenmiş ve bu amaçla yerel popülasyonlardan ve çeşitten “Aslım -95” oluşan 10 çavdar genotipi ile kontrol olarak birer tritikale ve arpa çeşidi kullanılmıştır. Deneme 2018-2019 ve 2019-2020 yetişme sezonlarında Yozgat-Sorgun’da çiftçi arazinde bölünmüş parseller deneme deseninde 3 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Bitkilerde başaklanma öncesi insert ignore into journalissuearticles values(BÖ);, tam çiçeklenme insert ignore into journalissuearticles values(TÇ); ve döllenme sonrası insert ignore into journalissuearticles values(DS); olmak üzere 3 farklı zamanda bitki boyu, kuru ot verimi, ham protein oranı ve Nispi Yem Değeri insert ignore into journalissuearticles values(NYD); araştırılmıştır. İncelen özellikler üzerinde genotip, yıl ve biçim zamanı çok önemli insert ignore into journalissuearticles values(p<0.01); olmuştur. Bütün bitkilerde biçim zamanına bağlı olarak bitki boyu, kuru ot verimi artarken, ham protein ve NYD azalmıştır. Birleştirilmiş yıllar dikkate alındığında; çavdarın kuru ot verimi, genotipe bağlı olarak bütün dönemlerde arpa ve tritikaleden üstün olmuştur. Ancak biçim zamanını geciktikçe çavdarda hap protein oranı ve NYD kaybı arpa ve tritikaleden daha fazla olmuştur. Buna göre, üç türde de, özellikle çavdarda ot hasadının TÇ döneminde yapılmasının uygun olacağı görülmüştür. Nitekim iki yıllık ortalama sonuçlara göre; TÇ döneminde kuru ot verimi arpada 10.40 t ha-1, tritikalede 9.99 t ha-1 iken Sorgun1 popülasyonunda 12.95 t ha-1 seviyesine kadar çıkmıştır. TÇ döneminde ham protein içeriği bakımından Sorgun1 poulasyonu insert ignore into journalissuearticles values(% 14.92); arpa insert ignore into journalissuearticles values(%14.14); ve tritikale insert ignore into journalissuearticles values(% 14.55); ile benzer hatta göreceli olarak daha yüksek bir değere sahip olmuştur. Aynı dönemde ortalama NYD bakımından çavdar 75.51 insert ignore into journalissuearticles values(Çekerek); – 87.63 insert ignore into journalissuearticles values(Sorgun1); arasında değişen değerlerle arpa insert ignore into journalissuearticles values(102.22); ve tritikalenin insert ignore into journalissuearticles values(97.95); gerisinde yer almıştır. Bu sonuçlar çavdarın kaba yem olarak, önemli bir potansiyele sahip olduğunu, olgunlaşmayla birlikte kalitesinin hızlı bir şekilde düştüğünü ve ot hasadının TÇ veya kalite açından daha öncesinde yapılabileceğini göstermemiştir. İncelenen çavdarlar arasında da Sorgun1 popülasyonu verim ve kalitesiyle öne çıkmıştır.
Keywords : Çavdar, Popülasyon, Ot Verimi, Ham Protein, NYD