II. Abdülhamid Döneminden Bir Bürokrat: Hacı İsmail Hakkı Bey’in Sergüzeşti

Authors : Ismet Saribal

Pages : 1342-1367

Doi:10.18074/ckuiibfd.1347312

View : 119 | Download : 138

Publication Date : 2023-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hacı İsmail Hakkı Bey, Tırnova Evkaf Muhasebecisi Mustafa Refik Efendi’nin oğluydu. Küçük yaşta memuriyet hayatına başladı. Midhat Paşa’yla olan tanışıklığı memuriyet hayatını İstanbul’da sürdürmesinin önünü açtı. Kayserili Ahmed Paşa’nın kızıyla evlenerek Babıali’deki nepotizm ağına dâhil oldu. Sultan II. Abdülhamid’in iktidara gelişi ve meşruti idareye geçilmesi sürecinde Hacı İsmail Hakkı Efendi Şura-yı Devletteki işinden oldu. Bir müddet sonra mülazemetle Beyoğlu Bidayet Mahkemesinde işe başladı ve hâkimliğe kadar uzanan yeni bir kariyer yoluna girdi. II. Meşrutiyet’in ilanı öncesinde hâkimlikten atıldı. Ardından Şehremaneti Azalığına tayin edildi. Gizli bir görevle Selanik’e gönderildi. Selanik’te suikasta uğradı, sağ olarak kurtuldu. İstanbul’a döndükten sonra hafiye damgası yedi, "İzhâr-ı Hakikat yahut Sergüzeşt” adını verdiği bir risale yazıp başından geçenleri anlatarak hafiye olmadığını ispatlamaya çalıştı. 31 Mart Vakası sonrasında İttihâd-ı Muhammedî Cemiyeti üyesi olduğu iddiasıyla Rodos’a sürgüne gönderildi. Bu çalışmada İzhâr-ı Hakikat yahut Sergüzeşt adlı risalesi üzerinden Hacı İsmail Hakkı Bey’in hayatı hakkında değerlendirmelerde bulunulacaktır.
Keywords : II Abdülhamid, Hafiye, Nepotizm, Sergüzeşt, İsmail Hakkı Bey