A Critique on the Film Adaptation of Neil Gaiman's Novel Stardust

Authors : Selma AKSEKİ

Pages : 1-15

Doi:10.37599/ceviri.572745

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı romandan sinemaya uyarlanan filmleri göstergelerarası bir çeviri türü olarak ele alarak Neil Gaiman’ın Yıldız Tozu [Stardust] romanının sinema uyarlaması üzerine bir çeviri (uyarlama) eleştirisi ortaya koymaktır. Göstergelerarası ve esinleyici bir çeviri türü olarak uyarlama filmler (Gottlieb, 2005), yazılı bir materyalin görsel-işitsel ortama bir hayli karışık ve öznel aktarımı ve yorumlanmasıdır. Venuti (2007), uyarlamalarda kaymalara odaklanılması gerektiğini, kaymaların tarafsız olmadığını ve yapımcı/yönetmenin kaynak materyalle ilgili yorumunu yansıttığını vurgulamaktadır. Dolayısıyla bu kaymaları ve arkasındaki sebepleri incelemek uyarlamaları daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Perdikaki (2017a) romandan ekrana uyarlanmış bir eserdeki değişiklikleri (uyarlama kaymaları) sistematik bir şekilde incelemek için uyarlama çalışmaları alanından, çeviribilimden ve anlatıbilimden farklı anlayışları birleştiren interdisipliner bir yaklaşım kullanarak bir model önermektedir.   Bu modelin önemi hem çeviribilim hem adaptasyon çalışmaları için birleşik bir çerçeve sunan ilk sistematik ve kapsamlı model olmasından kaynaklanmaktadır. Model biri betimleyici/karşılaştırmalı diğeri de yorumlayıcı olmak üzere iki bileşenden oluşmaktadır. Betimleyici/karşılaştırmalı bileşen kaymaların gözlemlenebildiği ‘ortamdan bağımsız’ kategorilere odaklanmaktadır. Bu ‘ortamdan bağımsız’ kategoriler iki farklı ortamda var olan iki sanat eserinin arasında gerçekleşen anlam aktarımını karşılaştırmayı ve incelemeyi olanaklı kılmaktadır. Yorumlayıcı bileşen ise kaymaların gerekçelerini ortaya çıkararak çeviri eleştirisinin tamamlanmasına hizmet etmektedir. Yıldız Tozu romanının sinema uyarlamasının analizi bu model aracılığıyla yapılmış,   uyarlama kaymaları tanımlanmış ve bu kaymaların karmaşık etkileşimleri tartışılmıştır.
Keywords : Uyarlama filmler, göstergeler arası çeviri, uyarlama kaymaları, Yıldız Tozu, Neil Gaiman