The Power of Self-Translation: Insomnia Café As a Case Study

Authors : Halise GÜLMÜŞ SIRKINTI

Pages : 105-120

Doi:10.37599/ceviri.1089128

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2022-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı bir vaka çalışması üzerinden öz çeviri kavramını güç odağında ele almaktır. Çalışmanın bütüncesini Kutlukhan Perker'in yazıp çizdiği, 2004-2005 yılları arasında Türk çizgi roman dergisi L-Manyak'ta yayımlanan Uykusuz adlı çizgi roman serisi ve çevirileri oluşturmak-tadır. 2009 yılında, Perker eserini İngilizceye çevirir ve eser Dark Horse Comics tarafından ABD'de Insomnia Café başlığıyla yayımlanır. Eser ilk olarak Türkçe yazılmış olmasına rağmen, 2017 yılında İngilizce öz çeviri versiyonu Emre Yavuz tarafından tekrar Türkçeye aktarılır. Çalışmada ilk olarak Perker'in Türkçe olarak kaleme aldığı özgün eser ile öz çevirisi karşılaştırılmakta, sonrasında ise özgün Türkçe eser ve İngilizce öz çeviriden Türkçeye geri çevrilen eser karşılaştırmalı olarak okunmaktadır. Karşılaştırmalı analizler Javier Franco Aixe-la’nın ‘değiştirme’ ve ‘koruma’ kavramları odağında gerçekleştirilmektedir. Bulgular, Perker'in öz çevirisinde Türk kültürüne özgü tüm öğeleri Amerikan okurun aşina olduğu kültürel öğelerle değiştirdiğini, dolayısıyla ‘bağımsız yaratım’ stratejisini uyguladığını ortaya koymaktadır. İde-olojik müdahaleye uğramış olan öz çeviri üzerinden gerçekleştirilen geri çeviride ise Emre Ya-vuz’un metni koruduğu ve en çok ‘yineleme’ stratejisini kullandığı görülmüştür. Özgün hali Tü-rkçe olan bir metnin Türkçeye geri çevirisinin bir Amerikan eser gibi görünmesi, öz çevirinin ideolojik gücünü ve öz çevirmenin yetki alanının genişliğini gözler önüne sermekte, öz çeviriler üzerine daha fazla vaka çalışmasına duyulan ihtiyaç vurgulanmaktadır.
Keywords : öz çeviri, yeniden yazım, ideoloji, geri çeviri