Musa Süreyya Bey ve Rahmi Bey şarkıları üzerinde prozodik analizler

Authors : Mustafa Hilmi Bulut

Pages : 323-331

Doi:10.31811/ojomus.1623949

View : 25 | Download : 27

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Klasik Türk Müziği (Türk Makam Müziği) alanında eserler vermiş bestecilerden Musa Süreyya Bey ve Rahmi Bey’in iki eseri dil açısından incelenmiş ve prozodi açısından değerlendirilmiştir. Müzikal analiz ile eserin güftesinin Türkçeye uygun bir telaffuzla söylenip söylenmediği farklı icracıların ses kayıtlarından incelenerek olası prozodik hatalar tespit edilmiştir. TRT repertuvarında 2010 ve 10337 numara ile kayıtlı oldukları tespit edilen “bir gün o güzel şad edecek ruhumu sandım“ ve “süzüp süzüpte ey melek“ adlı eserler amaçlı örnekleme yöntemi ile araştırmaya konu edilmiştir. Eserlerin güftelerindeki heceler melismatik, neumatik ve silabik söyleme teknikleri açısından değerlendirilmiştir. Her bir eser iki farklı ses sanatçısının yorumundan ayrı ayrı dinlenmiş ve doğru telaffuzla söyleme açısından değerlendirildikten sonra araştırmacı tarafından yeniden yorumlanarak ses kaydı alınmış ve her üç ses kaydı da okuyucu tarafından değerlendirilmek üzere makalenin sonuna eklenmiştir. Araştırmanın amacı, Türk dilinde bulunan kelimelerin doğru telaffuzla seslendirilmesinin önemine dikkat çekmektir. Klasik Türk müziğinin sözlü eserlerinde çoğunlukla kullanılmakta olan Arapça ve Farsça kelimeler arasında kullanılan Öztürkçe kelimelerin, şarkılarda yanlış telaffuz edilecek şekilde kullanılmasının dilimize vereceği zararı göstermek bu çalışmanın bir diğer amacıdır. Türkçe kelimelerin telaffuzunda özellikle kısa seslendirilmesi gereken açık hecelerin uzun nota değerleriyle bestelenmesi, beraberinde konuşma dilinde de bu sözcüklerin yanlış kullanılabilmesini getirmektedir. Araştırma, bu amaç doğrultusunda yürütülmüştür. Bu bağlamda, elde edilen bulgular doğrultusunda, bestecilerin güfte seçiminde Türkçenin fonetik yapısını göz önünde bulundurmalarının önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, icracıların eserin sözlerini doğru bir şekilde telaffuz etmeleri için müzikal eğitimin yanı sıra dilbilgisel farkındalık kazanmalarının gerekliliği ortaya konmuştur. Araştırma sonucunda, müzikal prozodinin doğru sağlanmasının hem eserin sanatsal bütünlüğünü koruyacağı hem de Türkçenin doğru kullanımına katkıda bulunacağı sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : şarkı, prozodi, syllabic, neumatic, melismatic