REİß VE VERMEER’İN ‘GENEL BİR ÇEVİRİ KURAMININ TEMELİ’- ÇEVİRİBİLİMDE ‘YAPISALCI’ EĞİLİME KARŞI ‘BÜTÜNLEYİCİ’ BİR ÇÖZÜM MÜ?

Authors : Emra BÜYÜKNİSAN

Pages : 71-78

View : 14 | Download : 23

Publication Date : 2009-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Çeviriyi araştırma alanında, çeviriyi bilimsel düzeyde anlama ve açıklamaya yönelik özellikle yaklaşık 1950’li yıllardan günümüze kadar çok sayıda yaklaşım geliştirilmiştir. Alana bakıldığında bu yaklaşımların ağırlıklı olarak karşılaştırmalı dilbilim, metin dilbilim, edimbilim, iletişimbilim gibi çeşitli alanların verilerine dayandırılarak oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Bu çok boyutluluk çeviri alanında, araştırma nesnesinin ortak kabul görecek biçimde tanımlanamaması, kavram örgüsünde dizgesizlik, yaklaşımlar arasında bağlantısızlık, çeviri olgusunun bütünsel bir biçimde tanımlanamaması, alanda genel bir dizgesizlik gibi bazı sıkıntıları da beraberinde getirmektedir. Bu süreç içerisinde özellikle 80’li-90’lı yıllarda, o tarihe kadar geliştirilmiş yaklaşımlardaki yapısalcı tutum, çeviriyi anlamak ve tanımlamak açısından yetersiz kaldığı nedeniyle eleştirilip çeviride işlev odaklı yaklaşımlara daha ağırlıklı olarak yer verilmeye başlanmıştır. Reiβ ve Vermeer, “Genel bir Çeviri Kuramının Temeli’ başlıklı yaklaşımlarıyla bu bakış açısının öncülerinden sayılmaktadırlar. Bu araştırma, Katharina Reiß ve Hans J. Vermeer’in, işlev odaklı “Genel Bir Çeviri Kuramının Temeli” yaklaşımlarının, saltçı ve tek yönlü yapısalcı yaklaşımların alanda neden olduğu sıkıntılı duruma ne denli yeni açılımlar sağlayabildiğini somutlaştırmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın sonucunda, Reiß ve Vermeer’in “Genel Bir Çeviri Kuramının Temeli” yaklaşımlarının çeviriyi araştırma alanına yeni açılımlar sağlayabilme açısından sınırlı kaldığı ve ‘genel’ nitelikli bir çeviri yaklaşımı olma beklentisini karşılamadığı bulgulanmıştır.
Keywords : çeviri, çeviribilim, çeviri kuramı, Reiß, Vermeer, yaklaşım, temel