BİR MENSUR HİKÂYE KÜLLİYATI: EL-FEREC BA’DE’Ş-ŞİDDE

Authors : Sevil ALPARSLAN

Pages : 157-178

View : 19 | Download : 11

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada ele alınacak olan El-Ferec Ba’de’ş-Şidde “sıkıntıdan sonra feraha erme” konusu bağlamında oluşturulan, daima mutlu sonla biten ve ahlaki mesajları barındıran hikâyeler bütününün adıdır. Bu hikâyeler ile insanlara karşılaşılan sıkıntı, dert, bela ve zorluklar karşısında dirayetli olma, Allah’a güvenme, ümidinin kaybetmeme gibi mesajların verilmesi esas alınmıştır. Bu çalışmada, Ömer El-Halebî tarafından Farsçadan Türkçeye tercüme yoluyla kaleme alınan El-Ferec Ba’de’ş-Şidde isimli külliyatın çeviri yazısı yapılmış ve eserin temel yapısı, çerçeve hikâyeleri, hikâyelerin konusu ve olay örgüsü, zamanı, mekânı, şahıs kadrosu, dil ve anlatım özellikleri incelenmiş ve incelenen hikâyelerin sınıflandırılması yapılarak klasik edebiyat mensur hikâyecilik geleneği içindeki yeri ve önemi tespit edilmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi olarak yapılandırılan araştırma verileri, 15. yüzyılda meydana getirilen El-Ferec Ba’de’ş-Şidde adlı eserin Paris Milli Kütüphane insert ignore into journalissuearticles values(Bibliothèque Nationale); Ancien Fonds. 383 nolu nüshasından elde edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Sonuç olarak; El-Ferec Ba’de’ş-Şidde Paris Nüshası’nda temel yapının 13 çerçeve hikâye kapsamında 168 mensur hikâyeden oluştuğu, eserin konusunun; kederden, darlıktan sonra gelen sevinç olduğu tespit edilmiştir. Hikâyelerin mekânının, bilinen şehir, bölge ve ülkeler dışında bilinmeyen yerler olduğu; hikâyelerin şahıs kadrosunun toplumun her kesiminden insandan, olağanüstü varlıklardan oluştuğu saptanmıştır. Eserin dil ve üslup özelliklerinin ise 15. yüzyıl Anadolu Türkçesi niteliklerini barındırdığı görülmüştür.
Keywords : Mensur Hikâye, Çerçeve Hikâye, El Ferec Bade\`ş Şidde, Paris Nüshası, Mehmed bin Ömer El Halebî