Mustafa Maksûd Resâ Efendi’nin Kasîde-i Bürde Tahmisi

Authors : Hamza KOÇ

Pages : 489-546

View : 22 | Download : 65

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ka\`b b. Züheyr’in ö. 24?/645? “Bânet S\`^âd” ifadesiyle başlayan ve Hz. Peygamber’in mübarek hırkasıyla ödüllendirilmesine vesile olduğu için literatürde Kasîde-i Bürde olarak tanınan meşhur şiiri, kendisinden sonra kaleme alınan na^tlara öncülük etmesi açısından ayrı bir öneme sahiptir. Ka^b’dan yaklaşık altı asır sonra yaşayan Bûsîrî’nin ö. 696?/1297? Hz. Peygamber’e olan derin muhabbetini nazma döktüğü el-Kevâkibü’d-Dürriyye fî Medhi Hayri’l-Beriyye adlı kasidesi de İslami edebiyatta aynı adla bilinmektedir. Ka\`b’ın manzumesi her ne kadar ilk örnek olsa da Bûsîrî’nin eseri, gerek yazılış hikâyesi ve edebî hüviyeti gerekse lirik üslubu bakımından klasik Türk şairlerinin ilgisine daha fazla mazhar olmuş ve 15. yüzyıldan itibaren tercüme, şerh ve tahmis gibi farklı şekillerle edebiyatımıza kazandırılmıştır. Âşıkane ve arifane pek çok şiiri ve Münyetü’s-Sâlik adlı tasavvufi bir yapıtı olan Mustafa Maksûd Resâ Efendi ö. 1269/1852-53 de Hz. Peygamber’in şefaatini umarak söz konusu kasideyi tahmis eden şairlerden biridir. Aruzun mefâ^ilün fe^ilâtün mefâ^ilün fe^ilün kalıbıyla yazılan eser, toplam 160 bendden oluşmaktadır. Resâ, diğer birçok şair gibi on bölüme ayırdığı tahmisini serbest bir söyleyişle kaleme almış ancak kaynak beyitlerin anlamını hissettirmeyi başarmıştır. Diğer bir ifadeyle kaynak metinden aldığı manayı kendi şairlik yeteneğiyle süslemiş ve özgün bir tarzla söylemeye çalışmıştır. Zaman zaman ayet ve hadislerden yaptığı iktibaslarla eserini zenginleştiren şair, kaynak şiirin otuz yedi beytini Arapça, on bir beytini ise Farsça tahmis etmiştir. Bu çalışmada öncelikle Ka^b b. Züheyr ile Bûsîrî’nin kasideleri genel hatlarıyla tanıtılmış ve Mustafa Maksûd Resâ’nın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir.
Keywords : Bûsîrî, Kasîde i Bürde, Mustafa Maksûd Resâ Efendi, Tahmis