16. Yüzyıl Müelliflerinden Abdülmecîd b. Nasûh’un (Mecîdî) Bilinmeyen Eserleri ve Ona Atfedilen Eserler

Authors : M Fatih Köksal

Pages : 656-690

Doi:10.15247/devdergisi.1481658

View : 127 | Download : 244

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mecîdî mahlasıyla şiirler de yazan 16. yüzyılın mütercim ve müelliflerinden Abdülmecîd b. Nasûh b. İsrâîl hakkında kaynaklarda verilen bilgiler oldukça sınırlıdır. Türk, Arap ve Fars dillerinde mensur ve manzum 60’a yakın eser üreten Abdülmecîd Efendi aslen Tosyalı olan ve İsrâîl Dede olarak tanınan bir zatın torunu, Zeyniye Dergâhının altıncı postnişini Şeyh Nasûh’un oğludur. Devrinin en üretken kalemlerinden olmasına rağmen çağdaşı biyografi eserlerinde kendisine yer verilmeyen Abdülmecîd Efendi’nin bilim dünyası tarafından fark edilip hakkında ilk akademik çalışmanın yapılması sadece 18 yıl önceye rastlar. Gülzâr adlı eserini neşre hazırladığımız bu şair ve nasir üzerine araştırmalarımızı yoğunlaştırınca hayatına dair kayda değer kimi bilgi ve bulgular ile varlığından söz edilmeyen bazı eserlerine ulaştık. Ayrıca müellif üzerine yapılan çalışmaların önemli bir kısmında kendisine atfedilen bazı kitapların ona ait olmadığını ve yine eserlerine dair başka hatalı tespitlerin bulunduğunu fark ettik. Bu çalışmada Abdülmecîd b. Şeyh Nasûh’a ait ikisi Türkçe ikisi Arapça olmak üzere dört yeni eser ve bazı eserlerinin yeni nüshaları tespit edilmiştir. Ayrıca kütüphane kataloglarında ve yapılan kimi çalışmalarda türlü sebeplerle müellifimize atfedilen üç Türkçe yedi Arapça eserin ona ait olmadığı veya yanlış adlandırıldığı delilleriyle birlikte ortaya konulmuştur. Yine muhtelif yayınlarda Türkçe bir eserinin Arapça, Arapça bir eserinin de Türkçe olarak gösterildiği, iki eserin de Abdülmecîd Efendi’ye aidiyetinin şüpheli olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu makale, Abdülmecîd Efendi’nin biyografisine sağlanan yeni katkıları paylaşmak ve hakkında bundan sonra yapılacak çalışmalarda özellikle eserleri bağlamında aynı yanlışların tekrar edilmesinin önüne geçebilmek amacıyla kaleme alınmıştır.
Keywords : Mecîdî, Abdülmecîd b Nasûh b İsrâîl, Tosyevî, Gülzâr