Derkezlî’nin Hülâsatü’l-‘ucâle İsimli Eserinde Lahn ve Çağdaş Oryantalist Yaklaşımda Kur’an Tilâveti Konusu

Authors : İshak KIZILASLAN

Pages : 147-172

Doi:10.21054/deuifd.994077

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2021-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Dilin oluşumu, dil, lügat ve lisân arasındaki irtibata dair hem filozoflar hem de filologlar farklı yaklaşımlar geliştirmişlerdir. Zira insan düşüncesini oluşturan temel unsur; kavramlardır. Bu kavramların oluşumu, onları ortaya çıkaran inanç dünyası ve kültürle doğrudan irtibatlıdır. Her topluluk, kendi karakterini açığa çıkaran kavramları ve dil yapısını korumayı gaye edinmiştir. Bunu başaran milletler, diğer topluluklar arasında saygınlıklarını daima muhafaza etmişlerdir. Bu çalışma, tecvîd ilminin eksen kavramlarından lahn meselesini Derkezlî’nin Hülâsatü’l-‘ucâle isimli eserini merkeze alarak incelemeyi hedeflemektedir. Her ne kadar bu kavram üzerinde çok çalışmalar yapılmış olsa da Derkezlî’nin konuların ele alınış tarzı ve ulaştığı sonuçlar açısından türünün diğer örneklerinden farklı bir üslûbu içeren eseri ilk defa incelenmektedir. Dolayısıyla kavram üzerinde oluşmuş olan yaklaşımlara genel çerçevesi ile bakış atmak bir mukayese imkânı vermesi açısından önem arz etmektedir. Çalışmanın bir diğer önemli başlığı, modern/çağdaş oryantalist metinlerde Kur’an tilâvetinin ele alınış tarzının incelenmesidir. Oryantalist yaklaşım, tecvîd kurallarının belirlenmesini okuyuşta birliktelik sağlamaya yönelik bir çaba olarak görmektedir. Aynı zamanda siyâsî birliğin sağlanmasında bu tür ilmî çalışmaların önemli işlev gördüğünü iddia etmektedir. Özellikle çağdaş oryantalist çalışmalarda Endonezya gibi bazı nüfusu yoğun İslam ülkelerinde Kur’an tilâvetinin toplumda oluşturduğu etkiye dair incelemeler yapılmaktadır. Bu makalede, çağdaş oryantalist araştırmaların konunun kültürel ve toplumsal yansımalarına dair tahlilleri de incelenecektir.
Keywords : Kuran ı Kerîm ve Kıraat, Tecvîd ve Tilâvet, Lahn, Derkezlî ve Hülâsatül ucâle, Modern Çağdaş Oryantalizm ve Kuran Tilâveti