Avrupa Komisyonu’nun Makine Çeviri Sistemi eTranslation’da Metin Çevirisi

Authors : Onur Özcan

Pages : 191-216

Doi:10.58306/wollt.1587706

View : 65 | Download : 66

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Teknoloji, başta dünya toplumları arasında olmak üzere büyük ya da küçük topluluklar arasında da iletişimi kolaylaştırmış ve kendilerine ait iletileri hem kendi içlerinde hem evrensel boyutta doğru anlaşılmasını sağlamıştır. Birçok üye devletten oluşan ve aynı zamanda bir çeşitlilik oluşumu olan Avrupa Birliği de başlı başına bir iletişim konusu öznesidir. Hem üye ülkeler arasında hem işbirliği içinde olduğu birlik dışı ülke ve kuruluşlarla sürekli iletişim ve etkileşim halindedir. Bunu doğru yönetebilmek için yapay zeka çağına ayak uydurarak AB’yi daha fazla dijitalleştirme yönünde Dijital Avrupa Programı fonu oluşturmuştur. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu çatısı altında dil çeşitliliğinin doğuracağı ihtiyaçları çeviri eyleminde, tek bir noktada toplamak amacıyla AB’de bulunan kamu/özel kurum ve kuruluşlar ve AB sınırları içinde ikamet eden serbest çevirmenler ve vatandaşların yararlanabileceği ve iletişim ihtiyaçlarını giderebileceği eTranslation sistemini uygulamaya geçirmiştir. Bu çalışmanın amacı, Avrupa Komisyonu Çeviri Genel Müdürlüğü’nün nöral makine çeviri hizmeti olan eTranslation sisteminde girişi yapılan ya da doküman içindeki metinlerin yapay zeka destekli çeviri ürün çıktılarında bağlı oldukları özel alanlara uygunluğunu çeviride sadakatin boyutlarından işlevsellik çerçevesinde tartışmaktır. eTranslation sisteminde Fransızca, İngilizce ve Türkçe dillerinde metin ya da doküman girdileri yoluyla yine bu dillerde özellikle sistemin sunduğu Genel Metin, AB Resmi Dili, Halk Sağlığı, Fikri Mülkiyet Hukuku gibi metin seçenekleri dahilindeki çeviri ürün çıktıları incelenmiştir. Sisteme sunulan metinler rastgele tarama yoluyla söz konusu alanlar çerçevesinde seçilmiştir. Sonuç olarak üç dilde “genel metin” seçeneği kapsamındaki metinlerde işlevsellik olarak bir düşüklük ortaya çıkmıştır. Ancak yukarıda sıralanan diğer alan seçenekleri işaretlendiği sürece kaynak metne sadakatin arttığına, çeviri ürünün ise işlevselliğinin özellikle bağlam ve sözcüksel olarak kuvvetlendiğine ulaşılmıştır. Kısacası, hali hazırda devam eden ve sürekli yenilenen bir proje olan eTranslation’ın yapay zeka özelliğinin daha çok metin türü sınırlamasıyla daha etkili çalıştığını ve gelecek günlerde birçok özel alanda daha etkin çeviri ürünler oluşturabileceğini söyleyebiliriz.
Keywords : Avrupa Birliği, eTranslation, Makine Çevirisi, Yapay Zeka, İşlevsellik