PETROL FİYATLARI İLE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ İLİŞKİLER: AZERBAYCAN EKONOMİSİ ÜZERİNE İNCELEMELER

Authors : Elshan Osmanov, Nazlı Gökçe, Ömer Selçuk Emsen

Pages : 178-201

Doi:10.55827/ebd.1341361

View : 80 | Download : 154

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya ekonomisinde petrol fiyatları tüm ekonomileri etkilerken, fiyat şokları özellikle petrol ihracatına ve dolayısıyla gelirine yüksek derecede bağımlı ekonomilerde daha kuvvetli etkiler yaratmaktadır. Çalışmada toplam mal ihracatında petrol ihracatının %65 ve ulusal gelirinde de %40 payının olduğu Azerbaycan ekonomisinde petrol fiyatları ile GSYH arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Çalışmanın veri dönemi 2007:Ç1-2021:Ç4 arasını kapsamış ve üçer aylık veriler yardımıyla analizler yapılmıştır. Burada Solow modelindeki değişkenler kontrol değişkenler olarak alınarak ve buna petrol fiyatları eklenerek etkileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Yapılan analizlerde değişkenler arasında uzun dönemli ilişkilerin varlığı tespit edilirken, FMOLS ve DMOLS tahminlerinde petrol fiyatlarındaki %1’lik artışın GSYH’yi %0.4 civarında artırdığı belirlenmiştir. Nedensellik analizlerinde ise petrol fiyatlarından GSYH’ye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisinin varlığı tespit edilmiştir. Sonuçlar bir bütün olarak değerlendirildiğinde, Azerbaycan ekonomisinin petrole yüksek ölçüde bağımlı yapısı teyit edilmiş ve bunun da ekonomide adeta doğal kaynakların laneti argümanını işleterek zımnen gelişmeyi frenleyici rol oynadığına ilişkin sinyaller yakalanmıştır. Dolayısıyla Azerbaycan ekonomisinin tabiatın kendisine bahşettiği bu imkânı başta sanayi alanına kaydırmak suretiyle kalkınmanın sanayileşme ile eşanlam taşıdığı gerçeğine uygun olarak bu kapsamdaki politikaları takip etmesi gerektiği söylenebilir.
Keywords : Azerbaycan ekonomisi, Petrole bağımlılık, Ekonomik büyüme, Sabit sermaye birikimi, Zaman serisi analizleri