OSMANLI PADİŞAHLARININ GEZİLERİ İÇİN GEREKLİ MEKANSAL ÖZELLİKLER: SULTAN ABDÜLMECİD’İN GERÇEKLEŞMEYEN İZMİR SEYAHATİNİN HAZIRLIKLARI

Authors : Halil İbrahim ALPASLAN

Pages : 77-89

View : 32 | Download : 13

Publication Date : 2020-12-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada 1839-1861 yılları arasında hüküm süren Osmanlı İmparatorluğu’nun 31. Padişahı Abdülmecid’in çıktığı bir yurt gezisi sırasında İzmir’e uğraması olasılığı üzerine kentte konaklaması için yapılan bazı hazırlıklara dair bilgilere dayanılarak 19. yüzyıl Osmanlısında padişahın konaklaması için mimari bağlamda ne gibi hazırlıklar yapıldığı tartışılmıştır. Padişahların sefer, av veya dinlenme dışında payitahttan ayrılarak şehirleri ziyaret etmeleri II. Mahmud (1808-1839) ile başlamıştır. II. Mahmud’un oğlu olan ve gezilerinde babasına eşlik eden Abdülmecid de hükümdarlığı süresince yurt gezilerine çıkmıştır. Sultanların bu yurt gezileri Abdülmecid’den sonra da devam etmiş, V. Murad (1876) ve VI. Mehmed Vahideddin (1918-1922) hariç tüm padişahlar yurtiçi gezileri gerçekleştirmişlerdir. Gezilerin rotaları, gezideki önemli olaylar, padişahların taltifleri, ihsanları gibi eylemleri çeşitli kaynaklara kaydedilerek günümüze aktarılmıştır. Bu geziler esnasında padişahların konaklamak için genelde yörenin önde gelenlerinin konaklarını, kırsal alanda Otağ-ı Hümayun’u veya kıyıya yakın yerlerde yatlarındaki kamaralarını tercih ettikleri görülmektedir. Kenti ziyarete gelen bir padişahın konaklaması için ayrılan konakların hazırlanması için aylar öncesinden gönderilen emirnamelerden kendilerinin herhangi bir mekânda konaklamadığı, bazı şartlarının olduğu anlaşılmaktadır ancak bunlara dair detaylı bir aktarım bulunmamaktadır. Bu noktada arşivlerde bulunan bir belge padişahların konaklayacağı mekânın ne gibi özelliklere sahip olması gerektiğine dair kısıtlı da olsa önemli bilgiler içermektedir. Bu belge, Abdülmecid’in İzmir’e gelme olasılığı üzerine sahildeki Sarıkışla binasında yapılan dekoratif düzenlemelerle ilgilidir. Her ne kadar Abdülmecid gezisinde İzmir’e uğramasa da belge sayesinde 19. yüzyılda bir padişahın payitaht dışında konaklaması için nasıl bir mekânın makul olduğu konusunda ipuçları elde edilebilmektedir.
Keywords : Sarıkışla, Abdülmecid, Osmanlı Dönemi İzmiri