DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU VE MEZHEP OLGUSUNA YAKLAŞIMI

Authors : Cenksu ÜÇER

Pages : 662-723

Doi:10.18403/emakalat.1031365

View : 15 | Download : 26

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Öz Bu çalışma, Din İşleri Yüksek Kurulunun mezhep ya da faklı dinî anlayış ve uygulamalar hakkındaki yaklaşımını ele almaktadır. Diyanet İşleri Reisliği/Başkanlığı kurulduğu andan itibaren varlığını muhafaza eden Kurul, Başkanlığın “dinî konularda” en yüksek karar ve danışma organıdır. Bu vasfı nedeniyle Kurulun mezhep veya faklı dinî anlayış ve uygulamalar hakkındaki yaklaşımı ve fiilî tavrı önemlidir. Dinî düşünce ve hayatın mezhebî ve meşrebî telakkîler üzerinden anlamlandırılması ve sürdürülmesi, mezhep olgusunun Müslümanlar için daima esaslı bir unsur olması sonucunu doğurmuştur. Kurul bu olguyu tabiî bir durum olarak görmekte, mezhepleri, dinin ana kaynaklarının (Kitap ve Sünnet) anlaşılıp yorumlanmasında tarihsel süreçte ortaya çıkan görüş farklılıkları ve alternatif çözüm önerileri olarak telakkî etmekte, bu tarihî-kültürel birikimden olabildiğince yararlanmaktadır. Tevarüs ettiği kurumsal yapı, ilmî gelenek ve hizmet verdiği toplumun mezhep mensubiyetine bağlı olarak özellikle klasik konularda Hanefî görüşlerle hareket eden Kurul, gerektiğinde farklı mezheplerin görüşleriyle de hareket etmektedir. Yeni meselelerde ise fıkıh usulü ilkelerini ve bütün potansiyelini devrede tutarak Kitap ve Sünnet’in ma‘kul, maksûd ve mefhûmundan hareket edip fıkhın genel kuralları ile olguyu iyice tahlil etmekte, konunun uzmanlarıyla istişareler yapmaktadır. Bu durumda Kurulun kararlarının, belli bir mezhebin değil; kendi görüşlerini yansıttığını söylemek mümkündür. Bu ise “heyet ictihadı” veya “kolektif ictihad” olgusunun Kurul tarafından yerine getirildiğini göstermektedir.
Keywords : Diyanet İşleri Başkanlığı, Din İşleri Yüksek Kurulu, Mezhep Olgusuna Yaklaşımı, Heyet İctihadı, Kollektif İctihad