TEMEL YAPI DOKTRİNİNDEN DEĞİŞTİRİLEMEZ MADDELERE GEÇİŞ: BANGLADEŞ ÖRNEĞİ

Authors : Gizem Güner Yaşar

Pages : 1189-1222

Doi:10.58820/eruhfd.1574958

View : 132 | Download : 114

Publication Date : 2024-10-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Son yıllarda anayasanın üstünlüğünü benimseyen bazı ülkelerin yargı organları tarafından ortaya konan “temel yapı doktrini”, anayasa hukuku gündeminde önemli bir yer bulmuştur. Bu doktrini kullanan mahkemeler, anayasa değişikliklerinin içeriğine bakarak denetim yapma konusunda kendilerine olağanüstü bir yetki tanımaktadırlar. Bangladeş Yüksek Mahkemesi “temel yapı doktrini”ni ilk kez, 1989 yılında karara bağlanan Anwar Hossain Chowdhurdy davasında benimsemiştir. Bu tarihten sonra uzun bir zaman boyunca temel yapı doktrini, Bangladeş’te anayasa değişikliklerinin yargısal denetiminde tek ölçü olarak kullanılmıştır. Bangladeş Anayasasında 2011 yılındayapılan On Beşinci Anayasa Değişikliği ile getirilen geniş kapsamlı 7B maddesi, Anayasanın önemli sayıda hükmünün değiştirilemeyeceğini açıkça ortaya koymuştur. Bu çalışmada, 7B hükmünün getirilmesiyle birlikte temel yapı doktrininin, Bangladeş Anayasasında gelecekte yapılacak olan anayasa değişikliklerinin yargısal denetiminde en önemli ölçü olma özelliğini yitireceği ifade edilmeye çalışılmıştır. Yük- sek Mahkeme yargıçlarının görevden alınmasına ilişkin parlamento mekanizmasının Anayasanın 7B maddesine dayanılarak anayasaya aykırı bulunduğu Asaduzzaman Siddiqui davası ise bu iddiayı kanıtlar niteliktedir.
Keywords : Temel Yapı Doktrini, Değiştirilemez Madde ler, Anayasaya Aykırı Anayasa Değişiklikleri, Bangladeş Anayasası