FARS ŞİİRİNDE ARAP ŞİİRİNİN ETKİLİ AYAK SESLERİ: MENÛÇiHRÎ-İ DÂMGÂNÎ ÖRNEĞİ

Authors : Sadık Armutlu

Pages : 667-709

Doi:10.58659/estad.1493870

View : 44 | Download : 63

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yeni Fars edebiyatının başka bir ifadeyle Derî edebiyatının ilk örnekleri Saffârîler, özellikle de Sâmânîler döneminde verilmiştir. Bu edebiyat, büyük ölçüde Arap edebiyatının etkisinde oluşmuş ve onu örnek almıştır. Başlangıçı Saffârîler, ilerlemesi Sâmânîler, gelişmesi Gazneliler döneminde gerçekleşen yeni Fars edebiyatı/Fârsî-yi Nov, Rûdekî’den itibaren büyük şairler yetiştirmiş ve bu şairler sayesinde büyük bir olgunluğa ulaşmış, zaman içerisinde de klasikleşmiştir. Bu şairler, Arap edebiyatından aldıkları mazmun, mefhum ve konuları işlemede başarılı oldukları gibi kendi yeteneklerini de şiirlere yansıtarak, Fars şiirinin en güzel örneklerini vermişlerdir. Bu şairlerden biri de Menûçihrî-yi Dâmgânî’dir. Menûçihrî (ö. 1040), Gazneliler dönemi ve Sultan Mesûd’un saray şairlerindendir. Menûçihrî, güçlü ve geniş bilgi birikimine sahip, üstün yetenekli, etkili söz söyleyen birisidir. O, Fars edebiyatında ünlü bir kaside şairi olmanın çok ötesinde, kendine özel üslup oluşturan ve bununla da diğer kasidecilerden ayrılan ve sadece kendinden başka birine benzemeyen bir şairdir. Onun üslubu ve şiir dünyası, diğer Fars şairlerinin şiir dünyasından çok farklıdır. O, farklı bir şiir atmosferinde yaşar. Yazdıklarının bir çoğu Fars şiir formatına uzaktır. Bundan dolayı dönemin şairlerinin izini sürdüğü Horasan tarzı, onun manzumelerine uğramamış gibidir.
Keywords : Fars Şiiri, Arap Şiiri, Menûçihrî i Dâmgânî