2. ABDÜLHAMİD’İN TÜRKÇE’NİN SADELEŞMESİ ÇAĞRISINA KATILAN BİLİNMEYEN BİR “ÖZ TÜRK DİLİ”Cİ: OSMAN RAHMÎ VE “ÖZ TÜRK DİLİ” İLE KALEME ALDIĞI ESERLERİ

Authors : Cemal Bayak

Pages : 831-844

Doi:10.58659/estad.1493897

View : 40 | Download : 53

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osman Rahmî (ö. 1923 sonrası) günümüze yakın dönemde yaşamış olmakla beraber gerek edebî gerekse veterinerlikle ilgili biyografik kaynakların hiç birisinde yer almayan bir bilim adamı ve edebî şahsiyettir. Eserlerinde kendisi hakkında bir bilgi vermeyen Osman Rahmî ile ilgili bilgilerimiz son derece sınırlıdır. Bununla beraber yayınladığı eserlerin isimleri ve metinleri bilinmektedir. Yayınladığı eserlerden kendisinin askerî veteriner olduğunu öğrendiğimiz Osman Rahmî’nin 10 yayınlanmış ve 4 yayınlanmamış eserinin isimleri bilinmektedir. Yayınlanmış eserleri, meslekî/sağlıkla ilgili eserler ve edebî/fikrî eserler olmak üzere iki grupta toplanabilir. Bu eserlerin beş tanesinin meslekî/sağlıkla ilgili eserler ve diğer beş tanesinin de edebî/fikrî içerikte oldukları görülmektedir. Osman Rahmî, ilk eserlerinde dönemin okur yazarlarında yaygın olarak görülen inşâ tarzında, terkipli bir dil kullanırken bir süre sonra bunu bırakarak kendi ifadesiyle “öz Türk dili” olarak nitelediği, sade ve anlaşılır bir dil ile kaleme alınan anlatımı benimseyip savunduğu görülmektedir. Bu durum onun 20. yüzyılın başlarında görülen Türkçenin sadeleşmesi çalışmalarını desteklediğini ve bu dil ile kaleme aldığı üç eser ile de bu dilin gelişmesine katkı sağlamayı amaçladığını göstermektedir. Bununla beraber, yayınlanan eserlerinin kronolojisi göz önüne alındığında, yazarın bu iki anlatım dili arasında gidip geldiği görülmektedir. Yazının ilk bölümünde Osman Rahmî’nin hayatı arşiv belgeleri ve veterinerlikle ilgili kaynaklardaki bilgilerle tespit edilmeye çalışılacaktır ve eserlerinin isimleri verilecektir. Daha sonra da yazarın kendi ifadesiyle “öz Türk dili” ile ilgili düşünceleri ve bu anlayışla kaleme aldığı üç eseri üzerinde durulacaktır.
Keywords : Türk edebiyatı, Klasik Türk edebiyatı, Türkçenin sadeleşmesi, Türk Düşünce Tarihi, Türk veterinerlik tarihi