KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE EL VE KAN İLİŞKİSİ: ŞİDDET VE AŞKIN YANSIMASI

Authors : Sümeyye Bilen

Pages : 220-229

Doi:10.28981/hikmet.1613081

View : 91 | Download : 45

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk şiirinde sevgilinin güzellik unsurları daima övgüyle ele alınır. Sevgili, bazen gerçek anlamda, bazen de mecaz ve teşbihlerle âşık ve çevresindeki herkesten üstün bir konuma yerleştirilir. Bu güzellik unsurları arasında sevgilinin eli de yer almakla birlikte, diğer unsurlara nazaran daha geri planda kaldığı söylenebilir. Ancak el ile ilgili tabir ve benzetmelere eserlerde sıklıkla rastlanmıştır. Bu tabirler arasında, özellikle kanla ilişkilendirilen “iki eli kanda olmak”, “elini kana bulamak” ve “eline kına yakmak” gibi ifadeler dikkat çekmektedir. Klasik Türk şiirindeki acımasız sevgili tipi, el ve kanla ilgili bu tür tabir ve benzetmelerle tasvir edilmiştir. Şiirlerde sevgilinin eli kanla birlikte anıldığında genellikle olumsuz bir duruma işaret eder. Sevgilinin kanlı elleri, âşığa çektirdiği eziyetleri ve zulmü temsil ederken, âşığa ait kanlı eller ise onun maruz kaldığı cefaların çokluğunu vurgular. Ayrıca, kırmızı renginden dolayı kan, aynı renge sahip diğer unsurlarla birlikte ele alınarak şairlerin hayal gücünü ve çevrelerine olan duyarlılıklarını yansıtan örnekler sunar. Bu çalışmada, klasik Türk şiirinde el ve kan ilişkisi ele alınmış, bu ilişkinin şiir geleneğiyle örtüşen yönleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Farklı yüzyıllardan divan örnekleri incelenerek el ve kan bağlantısı içeren beyitler tespit edilmiş, bu beyitler belirli başlıklar altında değerlendirilmiştir. Kullanılan benzetmeler, deyim ve tabirler sınıflandırılarak seçilen örnek beyitler üzerinden yorumlanmıştır.
Keywords : El, Kan, Mecaz, Şiddet, Aşk, Divanlar