Eritropoetin Uygulanan Hemodiyaliz Hastalarında Gelişen Fonksiyonel Demir Eksikliğinin sTfR ve RetHbC Ölçümleriyle Erken Dönemde Saptanması ve Eritropoetin Rezistansı

Authors : Ergün Öztaş, Selahattin Erikçi

Pages : 8-16

Doi:10.58961/hmj.1628574

View : 14 | Download : 17

Publication Date : 2025-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Giriş: Hemodiyaliz hastalarında rHuEPO uygulaması fonksiyonel demir eksikliğine neden olmaktadır. Klasik demir eksikliğini gösteren parametreler, fonksiyonel demir eksikliğini tanımlamada yetersiz kalmaktadır. Biz bu sebeple rHuEPO uygulanan hemodiyaliz hastalarında sTfR ve RetHbC ölçümleri ile demir eksikliğinin erken dönemde saptanmasında, yararlı olup olamayacağını göstermeye çalıştık. Yöntem: Çalışma grubumuzdaki olguların 54’ ünde hemodiyaliz uygulanıyordu. Bunlardan 21’ i IV demir kullanmakta idi, 33’ü ise demir kullanmıyordu. Kontrol grupları olarak, demir eksikliği anemisi grubu (n=16) ve sağlıklı kontrol grubu (n=10) kişiden oluşturuldu. Olgularda tam kan sayımı ile birlikte Retikülosit hemoglobin içeriği RetHbC), serum demiri, serum demir bağlama kapasitesi, Ferritin, Transferrin, serum transferrin reseptörü (sTfR) düzeyleri ve sTfR/log ferritin değerlerini saptadık. Bulgular: Diyaliz hastalarının ortalama sTfR, ferritin, SDBK ve Retikülosit değerlerinin sağlıklı kontrol grubundan belirgin şekilde yüksek olduğu (p<0,001), SD değerinin farklı olmadığı (p>0,005), RetHbC ve %TSI değerlerinin ise belirgin şekilde daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0,001). Diyaliz hastaları içinde demir tedavisi alan hastalarla almayanların değerleri karşılaştırıldığında; demir tedavisi alan diyaliz hastaları grubunun ortalama SD, SDBK ve %TSI değerlerinin demir tedavisi almayan diyaliz hastaları grubundan belirgin şekilde yüksek olduğu (p<0,001), ferritin, Ret ve RetHbC değerinin farklı olmadığı (p>0,05), sTfR değerlerinin ise belirgin şekilde daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0,001). Diyaliz hastaları ile demir eksikliği anemisi bulunan kontrol olgularının değerleri karşılaştırıldığında; diyaliz hastaları grubunun ortalama ferritin, SD, Ret, RetHbC ve %TSI değerlerinin demir eksikliği anemili kontrol grubundan belirgin şekilde yüksek olduğu (p<0,001), sTfR değerinin farklı olmadığı (p>0,005), SDBK değerlerinin ise belirgin şekilde daha düşük olduğu bulunmuştur (p<0,001). Sonuç: sTfR seviyeleri yalnızca rHuEPO tedavisi uygulanan hemodiyaliz hastalarında normalin 3 kati kadar artmaktadır. IV demir ile birlikte rHuEPO tedavisi uygu- andığı zaman sTfR düzeyleri azalmaktadır. STfR’nin hemodiyaliz uygulanan hastalarda, demir eksikliği anemisini en erken ve en doğru olarak tanımlamasında diğer klasik hematolojik parametrelerden daha değerli bilgiler verdiği görülmüştür. EPO uygulamasını takiben 3. günde toplanan kan örneklerinde, rHuEPO’nun kemik iliği stimülasyonu sonucu sTfR seviyelerinde bir artışa yol açtığı düşünülmektedir. RetHbC ölçümlerinin ise EPO uygulamasını takiben dolaşıma çıkan erken retikülositlerin hemoglobinizasyonunu göstermekte olup, fonksiyonel demir eksikliyi anemisi düşünülen olgularda IV demir uygulamasını takiben kemik iliğinin oluşturduğu cevabin erken dönemde değerlendirilmesinde yardımcı bir parametre olarak kullanılabileceği düşünülmektedir.
Keywords : sTfR, RetHbC, Eritropoetin, diyaliz, hemodiyaliz