ANLAMBİLİM AÇISINDAN BİR TIP METNİ İNCELEMESİ “TERCÜME-İ EBUBEKİR ER-RAZİ”

Authors : Mücahit AKKUŞ

Pages : 611-640

Doi:10.17218/hititsosbil.308551

View : 10 | Download : 20

Publication Date : 2017-07-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Eski Anadolu Türkçesi dönemi ve Osmanlı Türkçesi dönemi tıp kitaplarının bolca yazıldığı dönemlerdir. Özellikle Osmanlı döneminde hastalıkların tedavisiyle uğraşan birçok kişi olmuştur. Hekimler, bilgi ve tecrübelerini kitaplara aktarmıştır. Böylelikle hem öğrencilerine faydalı olmuşlar hem de gelecek nesillere önemli katkılar sağlamışlardır. Bu dönemde tıp alanında tercümeler de yapılmıştır. Yapılan tercümelerden bir tanesi de Tercüme-i Ebubekir Er-Razi’dir. Eserin yazılış tarihi tam olarak bilinmemektedir. 18. yüzyılın başında yazıldığı düşünülmektedir. Osmanlı döneminde farmakoloji alanında yazılmış önemli bir tercüme eserdir. Bu tercüme eser zamanın meşhur hekimlerinden olan Ali Münşi (Bursavi) tarafından yazılmıştır. Anlambilim açısından içerisinde bolca malzeme bulunmaktadır. Sözcüklere kendi içerisinde anlamlar verilmektedir. Yani bu eserde sözlük bilim ile ilgili de yoğun malzeme mevcuttur. Benzetme edatları sıkça kullanılmıştır. Kelimelerin temel anlamlarının yanında bütün eser boyunca farklı yan anlamlar da kullanılmıştır. Bolca tamlamalara başvurularak anlam zenginleştirilmeye çalışılmıştır. Yapılacak bu çalışmada Tercüme-i Ebubekir Er-Razi adlı eser anlambilim açısından değerlendirilecektir. Bu eser, o dönemin bilimsel bir çalışması olduğu için duygu yoğunluğundan çok fazla söz edilemez. Ancak kullanılan Türkçe kelime sayısı, deyimleşmiş ifadeler, kelimelere yüklenen mecazi anlamlar, farklı edatlarla yapılan benzetme unsurları vs. bu eseri farklı kılmaktadır. Sayısal veriler de göz önünde tutularak çalışma genişletilecektir.
Keywords : Tıp, hekim, anlambilim