Şeyh Alî el-Bistâmî Musannifek’in “Tuhfe-i Mahmûdî/ Tuhfetü’l-Vüzerâ” Adlı Eserinde Bulunan Otobiyografik Kısmın Tercüme ve Değerlendirmesi: Klâsik Bir Özgeçmiş Örneği

Authors : Ümit KARAVER, Seyid Muhammed Taki HÜSEYNİ

Pages : 397-439

Doi:10.26650/iuitd.2022.1031714

View : 23 | Download : 21

Publication Date : 2022-03-30

Article Type : Other Papers

Abstract :9/15. asır ulemâsından Şeyh Alî el-Bistâmî Musannifek (ö. 875/1470), Horasan coğrafyasında çocukluk, gençlik dönemlerinin ardından, olgunluk döneminin bir kısmını geçirmiş, daha sonra diyâr-ı Rum’a göç etmiş, ilmî, askerî ve idâri görevlerde bulunmuştur. Hicrî 860’lı yılların başında Osmanlı dünyasına gelmiş olan Musannifek kendisini tanıtma gayretine girmiştir, Sadrazam Mahmûd Paşa (ö. 878/1474) ile yakın ilişkiler kurmuştur. Müellif, bir tür nasihatnâme niteliğinde olan Tuhfe-i Mahmûdî/Tuhfetü’l-vüzerâ adlı eserini Mahmûd Paşa’ya ithaf etmiştir. 12 Cemâziyelevvel 861/7 Nisan 1457 Perşembe günü, Edirne’de tamamlanan bu Farsça eser, müellifin Osmanlı dünyasına geldiğinde yazdığı ilk eseridir. Himâye arayışında olan ve kendini gösterme çabası içinde bulunduğu anlaşılan müellif, on babdan oluşan eserin sekizinci babının altıncı faslının birinci aslında ailesinden, hocalarından, icâzetlerinden, yolculuklarından ve eserlerinden de söz etmiştir. Klâsik döneme ait dikkat çekici bir otobiyografi örneği olan, Musannifek’in tercüme-i hâlini ihtiva eden ve bugünün ifadesiyle işverene özgeçmiş sunumu şeklinde değerlendirilebilecek olan bu bölüm bilimsel çalışmalara konu edilmemiştir. Makalemizde ilgili kısım tashih ve tercüme edilerek çeşitli açılardan incelenmiştir. 
Keywords : Şeyh Alî el Bistâmî, Musannifek, Tuhfe i Mahmûdî Tuhfetül vüzerâ, tercüme i hâl, otobiyografi, nasihatnâme, tashih, tercüme