NİYAZİ BERKES: ULUSÇULUK-DEVRİMCİLİK EKSENİNDE KEMALİST ÇAĞDAŞLAŞMA MODELİNİN İNŞASI

Authors : Ayşe AZMAN

Pages : 31-47

View : 21 | Download : 10

Publication Date : 2012-02-07

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Niyazi Berkes'in "din ve dünya işlerini birbirinden ayırma davası" olarak nitelendirdiği ulusçu devrimci eksenli çağdaşlaşma/modernleşme modelini incelemektir. Niyazi Berkes'in temel düşünsel eğilimi bütüncül batılılaşma zemininde açıklanabilir. Osmanlı'dan süregelen "batı ve biz" sorununa karşı geliştirdiği Kemalist çağdaşlaşma modeli belli değişkenler çerçevesinde karşımıza çıkar. Sorunu ilk olarak din ve dünya işlerinin ayrılması bağlamında ele almaktadır. Laiklik yerine önerdiği sekülarizm kavramı da bu noktada ablam kazanmaktadır. Ayrıca Ziya Gökalp'in kültür ve uygarlık ayırımına karşı "uygarlık olarak Batı" ve "emperyalist Batı" ayrımını önermektedir. Türk toplumunun çağdaşlaşma serüvenini öncelikle bir zihniyet değişimi olarak görmektedir. Türk toplum tarihinde "ilerici ve gerici" güçlerin mücadelesini de aynı eksende yorumlamaktadır. Kemalist çağdaşlaşma modeli de bu yorumlama biçiminin bir parçası olarak görülebilir. Berkes Kemalizmi ulusçuluk ve devrimcilik ekseninde siyasal ve ekonomik olarak tam bağımsızlık ve "Batıya rağmen batılılaşma" ekseninde inşa etmektedir. Kemalizm salt bir zihniyet değişimi süreci değil aynı zamanda tarihsel bir zorunluluktur.
Keywords : Kemalizm, Modernleşme, Batılılaşma, Sekülarizm