BATI DÜŞÜNCESİNDE YENİ ARAYIŞLAR VE ROY BHASKAR'IN ELEŞTİREL REALİZM FELSEFESİ

Authors : Lütfi SUNAR

Pages : 85-100

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2012-02-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Hint asıllı sosyal bilim felsefecisi Roy Bhaskar Batı'da son dönemlerde ortaya çıkan en orjinal tartışmalardan birini yürütmektedir. Bu tartışmalar son yirmi yıldır yerleşik düşünceler tarafından ısrarla sansürlense ve kısıtlansa da artık geri dönülemez derecede yaygınlık kazanmıştır. Post-modern eleştirinin bir alternatif önermeyen eleştirisinin aksine Bhaskar yeni bir metodoloji ve kavramsallaştırma geliştirmektedir. Bhaskar sosyal bilimlerdeki pozitivizm ve anti-pozitivizm üzerinden yürüyen tartışmaya tüm batı düşünce tarihini inceleyerek yeni bir açılım önermektedir. Ona göre günümüzde bilimsel düşünüşün tıkandığı en önemli nokta bir ontolojik temele sahip olmayışıdır. Bu ontolojik temele sahip olmayışın yarattığı boşluk epistemolojik olarak doldurulmakta ve dolayısıyla Bhaskar'a göre Aristo ve Platon ile başlayarak Batı düşüncesinde içkin olarak var olan ontik dualizmlerin yarattığı gerilim sürekli yeni bir tıkanmaya yol açmaktadır. Bu makalede öncelikle Roy Bhaskar ve onun eleştirel gerçekçiliğinin oturmuş olduğu bağlam belirlenecek ve bu düşüncenin ne tür bir arayışın neticesi olduğu incelenecektir. Ardından Bhaskar'ın Batı sosyal bilimleri içerisinde tespit ettiği temel ikilemlere önerdiği üçüncü alternatifler tartışılacak ve bu alternatiflerin geçerlilikleri tartışılacaktır. Sonuç bölümünde ise bu arayışın Batı düşüncesi için bir yenilik sunup sunamayacağı analiz edilecektir.
Keywords : Roy Bhaskar, eleştirel realizm, dualizm, ontoloji, insan bilimleri, gerçeklik, hakikat