Tanzimat Döneminde Modern Bilim Algısı

Authors : Aynur ERDOĞAN COŞKUN

Pages : 1-31

View : 21 | Download : 20

Publication Date : 2013-07-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, karşılaştırmalı ve tarihsel bilgi sosyolojisinin savlarından hareketle Osmanlı Devleti'nin kurumsal modernleşmesinin ilk evresi olarak Tanzimat döneminde modern bilimin ortaya çıkışı anlamlandırılmaya çalışılmaktadır. Makalede bilgi sosyolojisinin modern bilginin doğuşuna dair geliştirdiği açıklama biçimlerinin Osmanlı biliminin kurumlaşmasını açıklayamadığına ve bu bağlamda Osmanlı biliminin doğuş koşullarının özgüllüğüne, karşılaştırmalı ve tarihsel bilgi sosyolojisinin transfer yoluyla üretilen bilgi türünü açıklamadaki yetersizliğine işaret edilmektedir. Modern bilgiyi doğuran koşullar olarak rasyonelleşme ve sekülerleşme nin Osmanlı toplumunda önkoşul olmaktan ziyade modern bilginin aktarımı sürecinin sonuçları oldukları, çalışmanın bulgusu olarak kaydedilmiştir. Ayrıca Osmanlı modernleşmesinin paradigmatik bir dönüşüm arayışının sonucu olmaktan ziyade Batı'nın 'ilerlemişliğinin' nedenleri olarak algılanan bilim ve teknolojinin Osmanlı bünyesinde üretilmesi olarak gerçekleştiği ifade edilmiştir. Osmanlı modernleşmesinin bu karakterine ayna tutabilmek için siyasal kadronun Batı bilimine dair geliştirdikleri algı tasvir edilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Osmanlı Modernleşmesi, Modern Bilim, Teknik Bilgi, Bilgi Sosyolojisi, Tanzimat Okulları, Medrese