“Birtakım Muğlak Ziya Oyunları”: Millî Mücadele’de Ziya Gökalp ve Durkheim Sosyolojisine Yönelik Eleştiriler ve Dergâh Dergisi

Authors : Efe ARIK

Pages : 0-165

Doi:10.16917/sd.49010

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2015-06-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Ulusal tarih yazımında, Millî Mücadele döneminin dü ş ünce hayatı büyük ölçüde ihmal edilmi ş tir. Buna paralel olarak da Ziya Gökalp üzerine yapılan biyogra fi çalı ş malarında, bu dönemin anlatımına ili ş kin önemli bir eksiklik göze çarpar. Bu da, II. Me ş rutiyet döneminin dü ş ünce hayatında büyük bir önem arz eden Gökalp ve onun temsil etti ğ i Durkheim sosyolojisine yönelik ele ş tirilerdir. Millî Mücadele döneminde Gökalp ve Durkheim sosyolojisine tavır alan yazarlar, Dergâh (1921- 1923) dergisinde bir araya gelen bir grup Darülfünun hocası ve ö ğ rencileridir. Dergâh yazarlarının ele ş tirel yakla ş ımı, tarihsel ba ğ lamı ve felsefî kaynakları itibarıyla Gökalp’e daha önce getirilen ele ş tirilerden farklı bir çerçevede de ğ erlendirilmelidir. Bu ele ş tirel yakla ş ımın kavramsal çerçevesi, I. Dünya Sava ş ı’nın hemen ardından Osmanlı-Türk dü ş ünce hayatında büyük bir popülerlik kazanan Bergson felsefesine dayanır. Bunun- la beraber, ele ş tirilerin arka planında kültürel milliyetçili ğ in sınırlarını belirleme mü- cadelesi ve siyasî ve ki ş isel çeki ş meler önemli bir rol oynamı ş tır.
Keywords : Ziya Gökalp, Emile Durkheim, Henri Bergson, Dergâh, Kültür, Milliyetçilik