Sosyolojik İstihbarat Kavramı Üzerine Bir İnceleme

Authors : Uğur Berk Kalelioğlu

Pages : 373-394

Doi:10.26650/SJ.2023.43.2.0043

View : 26 | Download : 18

Publication Date : 2023-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sosyoloji genellikle barış bilimi olarak algılanır ve toplumsal eşitsizliklerin ortadan kaldırılması ve refahın sağlanması gibi hedefleri içerir. Ancak sosyolojinin ideolojik amaçlarla ve istihbarat için kullanılması mümkün müdür? Bu makale, sosyolojinin ideolojik bir amaç doğrultusunda askerce keşfini ve sosyolojik verinin istihbarat amaçlarıyla kullanılmasını konu alan bir çalışmadır. Çalışma, birinci el kaynaklara dayanan araştırma-derleme çalışması olup "sosyolojik istihbarat” kavramının hangi tanım ve bağlamlar ile verildiğini tespit etmeyi hedeflemektedir. Araştırma sonucunda, sosyolojik istihbarat kavramının ilk önce Sovyetler Birliği’nde yapılan etnografik bir çalışmaya isim olarak verildiği, daha sonra ABD ordusu ve istihbarat teşkilatınca kullanıldığı, ilk kullanımlarda kavramın teorik olarak yetersiz olduğu, fakat çeşitli çalışmaların destekleri ile terimin tedricen genişletildiği ve talimnamelerde daha kapsamlı şekilde verildiği görülmüştür. Ayrıca Amerikan Ordusu tarafından hazırlanan 1997 tarihli Stratejik İstihbarat kitapçığı, sosyolojik istihbaratın tanım, amaç ve bileşenleri açıklaması açısından en kapsamlı eser olarak değerlendirilmiş ve kitapçık tanıtılmıştır.
Keywords : Sosyolojik istihbarat, İstihbarat, Sosyoloji, Mende, Askeri sosyoloji