İstanbul’da Yerleşiklerin Bireysel Deprem Hazırlığı: Sosyal ve Bilişsel Belirleyiciler

Authors : Mehmet Hanefi Topal, Kübra Şimşek, Adem Başpınar

Pages : 77-130

Doi:10.26650/SJ.2024.44.1.0102

View : 24 | Download : 21

Publication Date : 2024-08-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, sosyal bilişsel teori (SBT) çerçevesinde deprem risk algısını içeren genişletilmiş bir model kullanarak İstanbul’da yerleşikler arasında bireysel düzeyde depreme hazırlığı etkileyen sosyal ve bilişsel faktörleri belirlemektir. 411 katılımcıyla bir anket yapılmış ve veri analizi, yapısal eşitlik modellemesi (YEM) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bulgular, SBT’nin iddialarını güçlü bir şekilde destekleyerek, sosyal (sosyal güven ve öznel normlar gibi) ve bilişsel (sonuç beklentileri ve öz yeterlilik dâhil) çevrenin deprem risk algısının temel belirleyicileri olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte, depreme hazırlık davranışının bilişsel faktörlerle, özellikle de öz yeterlilik ve risk algısıyla daha yakından ilişkili olduğu, öznel normların ise hazırlık davranışını etkileyen tek sosyal faktör olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar, politika yapıcıların ve uygulayıcıların bireysel hazırlığı teşvik etmek ve afet riskini azaltmak için afet eğitimi, farkındalık çalışmaları ve katılımcı programlara odaklanmaları gerektiğini göstermektedir.
Keywords : Sosyal Bilişsel Teori, Hazırlık Davranışı, Deprem Risk Algısı, İstanbul