Akarsuların Yatak Yeri Seçiminde Fay Belirleyiciliğinin Uzaktan Algılama Tabanlı Analizi: Aras Vadisi Örneği (Karakurt - Kağızman Arası)

Authors : Yahya ÖZTÜRK, Muhammed ÇETİN, Orkun TURGAY

Pages : 81-97

Doi:10.46453/jader.873441

View : 26 | Download : 15

Publication Date : 2021-04-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Türkiye’nin doğusundaki Aras Nehri’nin Karakurt Köyü (Sarıkamış) ile Kağızman ilçe merkezi arasında kalan kesiminde vadi gelişimi ile faylanma arasındaki ilişkileri açıklamaya çalışmaktadır. Bu amaca ulaşılabilmesi için çalışmada uzaktan algılama yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Öncelikle Landsat 8 uydu görüntüsünden elde edilen 15 m çözünürlüklü pankromatik bantlar sayısallaştırılmış ve ilgili data üzerinden Geomatica programı kullanılarak çizgisellik analizi uygulanmıştır. Ayrıca ArcMap 10.5 paket programı kullanılarak çizgiselliklerin yoğunluğu belirlenmiştir. Çalışma süresince farklı kaynaklardan derlenen verilerin (çizgisellikler, fay ve akarsular) üst üste bindirilmesiyle çakıştırma analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda çizgisellik, fay ve akarsuların büyük oranda örtüştüğü anlaşılmıştır. Bu uyum çizilen gül diyagramlarında da net olarak görülmüştür. Bulgular, çalışma alanında önemli bir tektonik etmen olan Kağızman Fay Zonu ile çizgiselliklerin büyük oranda örtüştüğünü, dolayısıyla çizgiselliklerin gelişiminde temel belirleyicinin faylanma olduğunu göstermektedir. Ayrıca Aras Nehri ana yatağının da fay-çizgisellik çakışma alanlarında kurulmuş olması, vadi gelişiminde faylanmaya bağlı zayıf dislokasyonel hatların etkili olduğunu kanıtlamaktadır. Sonuç olarak çalışma alanında vadi kuruluşu ve gelişimiyle faylanmalar arasında morfojenetik bir uyum söz konusudur.
Keywords : Aras Vadisi, Uzaktan Algılama, Çizgisellik Analizi, Kars