ÇEVİRİBİLİM ALANINDA YAPAY ZEKÂ ÜZERİNE ULUSAL ALAN YAZINDA YAZILMIŞ MAKALELERİN EĞİLİMLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Authors : Aliye Genç, Şule Çınar Yağcı

Pages : 119-136

View : 215 | Download : 243

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Yapay Zekâ (YZ) tüm alanlarda yenilikleri beraberinde getirmiş, çeviribilim alanında ise paradigma değişimi yaratan etkisi ile ulusal ve uluslararası yazında birçok araştırmaya kaynaklık etmiştir. Makine öğrenme ve yapay zekâ araçlarının en çok etkilediği alanların başında yer alan çeviri çalışmalarında, yapay zekâya sıklıkla yer verilmiş ancak bu çalışmaları bir araya getiren araştırmaların kısıtlı olduğu görülmüştür. Söz konusu araştırma, ulusal alan yazında makine çevirisi ve YZ teknolojisinin çeviribilim araştırmalarındaki yerini ve eğilimini incelemeyi amaçlamıştır. Alanda yapılan çalışmaların konu ve eğilimleri gelecek araştırmalara ışık tutma ve alan yazına yön verme özelliğinden dolayı önem arz etmektedir. Bu doğrultuda nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine başvurulmuş, makine çevirisi, yapay zekâ ve çeviri şeklinde üç anahtar kelime ile ULAKBİM, ASOS, Dergipark ve Google Akademik veri tabanlarında yer alan 2021-2023 yıllarına ait makale türündeki çalışmalar incelenmiştir. Prisma tekniği ile sistematik derlemeye dayalı tarama sonucunda 36 adet makaleye ulaşılmıştır. Araştırma verileri yıl, amaç, yöntem, sonuç ve öneriler bölümleri ile sınıflandırılmış, betimsel içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, Open AI şirketinin Kasım 2022’de ChatGPT dil modelini piyasa sürmesine koşut olarak 2022 sonrası araştırmaların hız kazandığı, belirlenen temalar içerisinden makine çevirisi ve çeviri kalitesine yönelik çalışmaların alan yazında ön planda olduğu sonucuna varılmıştır. Söz konusu çalışmanın kapsamının uluslararası yazın ile genişletilebileceğine dair önerilerde bulunulmuştur.
Keywords : Makine Çevirisi, Yapay Zekâ, Çeviribilim, İçerik Analizi.