İran-Şangay İşbirliği Örgütü İlişkileri ve İran’ın Üyelik Beklentisi

Authors : Seven ERDOĞAN

Pages : 151-169

View : 13 | Download : 8

Publication Date : 2020-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :1979 İslam Devrimi sonrasında uluslararası siyasal sisteme dâhil olmada problemler yaşayan İran’ın, Batı ile ilişkileri 2000’li yıllarda nükleer krizle birlikte daha sorunlu bir hal almıştır. Bu durum, 2005 sonrası dönemde İran’ın Şangay İşbirliği Örgütü ile ilişkilerini geliştirmesinde etkili olmuştur. Uluslararası siyasal sistemdeki yalnızlığına, kalıcı bir şekilde son vermek isteyen İran, 2008’le birlikte Şangay İşbirliği Örgütü üyesi haline gelmeyi resmî olarak talep etmeye başlamıştır. Şangay İşbirliği Örgütü kuruluşundan beri her ne kadar Batıya açıkça meydan okumaktan bilinçli olarak kaçınmış olsa bile, İran tarafından Batı karşısında güçlü bir destekçi olarak görülmüştür. Şangay İşbirliği Örgütü İran’la ilişkileri geliştirme yönünde birçok girişimi hayata geçirmekle birlikte hâlihazırda İran’ın üyelik beklentisine olumlu bir yanıt vermemiştir. İlk etapta genel olarak yeni bir üye kabul etme fikrine mesafeli yaklaşan Örgüt, Hindistan ve Pakistan’a 2017 yılında kapılarını açmıştır. Bu ilk genişlemenin ardından, Örgütün yeni üye kabulünden ziyade İran’ın üyeliğine soğuk baktığı anlaşılmıştır. İran’ın uluslararası siyasal sistemdeki sorunlu konumuna ek olarak, Şangay İşbirliği Örgütü içindeki dengelere dair yapılan hesaplamalar ile İran’ın üyeliğinin Örgütün uluslararası siyasal sistemdeki konumu üzerinde yapacağı olası etkilere dair hesaplamalar bu tutumda etkili olmuştur. Çalışmanın genel sonucu İran Nükleer Krizi devam ettiği sürece, ülkenin üyelik beklentisinin Şangay İşbirliği Örgütü tarafından karşılanması kısa vadede mümkün olmadığı yönündedir.
Keywords : İran, Şangay İşbirliği Örgütü, İran Nükleer Krizi, Rusya, Çin