Kerkük ağzında yalancı eş değerler

Authors : Mehmet Kahya

Pages : 2076-2098

Doi:10.30783/nevsosbilen.1464706

View : 114 | Download : 123

Publication Date : 2024-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Dilin lehçeleri arasında, sözcüklerin aynı ses ve ‎yazıya sahip olduğu farklı anlamlara gelme ‎durumu “yalancı eş değerlik” olarak ‎adlandırılmaktadır. Ancak, bu olgu tek başına ‎yeterli değildir. Özellikle gösterenlerin göz ardı ‎etmemek gerekmektedir; çünkü sözcüklerin ‎kullanışında gönderilenin zihninde hangi ‎gösterge canlanıyorsa o bağlamda sözcüklerin ‎incelenmesi alanda yapılacak çalışmaları daha ‎faydalı kılacaktır. Kerkük ağzında, Türkiye ‎Türkçesine kıyasla oldukça fazla ses değişimleri ‎bulunmaktadır. Birçok sözcükte ön seste /k/ ‎sesinin tonsuzlaşıp /ķ/ sesine dönüşmesi veya ‎son sesteki /k/ sesinin /ġ/ sesine ‎dönüşmesine rağmen gönderilen bu değişimi ‎kolayca anlamakta ve dilindeki işitim imgesiyle ‎bağdaştırabilmektedir. Dolayısıyla, bir sözcüğün ‎yalancı eş değerlik durumunu saptamak için ‎göstergelerin gönderilenin lehçesindeki ‎karşılığının incelenmesi gerekmektedir. Zihinde ‎canlanabilen ve büyük ölçüde ses ve yazım ‎açısından da benzer olan gösterenler, yalancı eş ‎değerlikler olarak değerlendirilebilir. Yalancı eş ‎değerler, dil bilim araştırmaları açısından önemli ‎bir konu olup bu alanda birçok çalışma ‎yapılmıştır. Ancak, Kerkük ağzında ve hatta Irak ‎Türkmen Türkçesi ağızlarında yalancı eş ‎değerlerle ilgili herhangi bir çalışma ‎yapılmamıştır. Bu yazı, Irak Türkmen ‎Türkçesindeki yalancı eş değerler üzerine ‎incelemelere dikkat çekmeyi ve yeni araştırmalara ‎ışık tutması açısından yeni bir perspektif ‎sunmayı amaçlamaktadır.‎
Keywords : Yalancı eş değerlik, ‎ Irak Türkmen ‎Türkçesi, ‎ Kerkük ağzı.‎