Yeniden çeviride yan metinsel ögeler: Yeniden çevirmen olarak Cemil Meriç’in Balzac çevirisi üzerine bir inceleme

Authors : Umut Can GÖKDUMAN

Pages : 334-345

Doi:10.29000/rumelide.606204

View : 15 | Download : 18

Publication Date : 2019-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin amacı, aynı çevirmen tarafından yapılan bir yeniden çeviriyi yan metinler aracılığıyla incelemek ve inceleme sonucunda elde edilen verileri tartışmaya açmaktır. Yeniden çevirileri ve yeniden basımları bir etkileşim alanı olarak görmek mümkündür. Bu etkileşim alanında eski ile yeni iç içe geçmekte ve bu süreç döngüsel olarak ilerlemektedir. Yöntemsel olarak yararlanılan yan metinsel ögelerin çeviri araştırmalarına katkısı özellikle son yıllarda artış göstermiştir. Bu çalışma da, yan metinsel ögelerden yararlanarak yeniden çevrilmiş bir yapıtı incelemeyi amaç edinmiştir. Araştırma kapsamında, inceleme nesnesi olarak Cemil Meriç tarafından farklı yıllarda iki kez çevrilmiş bir yapıt ele alınmıştır. Yan metinler aracılığıyla, Meriç’in Fransız romancı Honoré de Balzac’ın Splendeurs et misères des courtisanes insert ignore into journalissuearticles values(1838-1847); adlı yapıtının 1946, 1973 ve 2019 yıllarındaki çevirileri irdelenmiştir. Söz konusu irdeleme, kitap iç kapakları, eser adları, alt bölümleri, ön söz/son söz, çevirmen dipnotları ve çeviri eleştirileri düzeyinde gerçekleştirilmiştir. İnceleme sonucunda, zaman içinde farklı yayınevlerinden basılan çevirilerde yan metinsel ögelerde değişkenlik görülmüştür. Yan metinler aracılığıyla ele alınan yeniden çevirilerin, kazanç/kayıp, iyi/kötü gibi geleneksel ikili karşıtlıkların ötesinde birbirleriyle yer yer iç içe geçtiği ve böylelikle ilk çeviri ile yeniden çeviri arasında bir etkileşim alanı oluştuğu gözlemlenmiştir.
Keywords : Cemil Meriç, yan metin, yeniden çeviri, yeniden çevirmen