Geçmişin çeviri yoluyla anlatısında güç mücadeleleri

Authors : Hilal ÖZTÜRK BAYDERE

Pages : 401-412

Doi:10.29000/rumelide.606237

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2019-08-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı bir İngiliz’in Osmanlı esareti altındaki anılarını anlatan Captured at Kut: Prisoner of the Turks ’ün insert ignore into journalissuearticles values(2008); Türkçeye yapılmış Esir Bir İngiliz Doktorun Kûtülamare Anıları insert ignore into journalissuearticles values(2018); başlıklı çevirisi üzerinden, kaynak metin ile çeviri metin arasında dipnotlar bağlamında var olduğu gözlemlenebilen karşıt anlatıları çeviribilimsel bir bakış açısıyla ele almaktır. Kaynak metin W. C. Spackman’ın Basra’nın işgali ile başlayan ve esir alındığı dönemi de kapsayan anılarını anlatmaktadır. Spackman, bu dönem içinde tuttuğu günlük ve notlardan yola çıkarak bu kitabı bir araya getirmiştir. Kendisi, doktorluk görevinden ötürü dolaşım serbestliğine sahip olduğu için, dönemi ve içinde bulunduğu ortamı “bir seyyah gibi” insert ignore into journalissuearticles values(W. C. Spackman, 2018); kaleme alma imkânı bulmuştur. Spackman bu kitabı ölmeden önce bir araya getirmiş olsa da yayımlanması kendisinin ölümünden sonra gerçekleşmiştir. Kitabı İngilizcede yayına hazırlayan yeğeni Anthony Spackman “anlatılanların akışındaki düzeni değiştirme[diğini]” ve “önemli ayrıntılara dokunmadı[ğını]”, sadece olaylara açıklık getirmek amacıyla kimi cümlelerde “ufak tefek değişiklikler yaptı[ğını]” belirtmektedir insert ignore into journalissuearticles values(A. Spackman, 2018: xiv);. Diğer taraftan, yayın danışmanı Mesut Uyar’ın metnin Türkçe çevirisine yazdığı önsözdeki otobiyografik özellikler taşıyan bu türden eserlerin “taraflı aktörler[ce]” insert ignore into journalissuearticles values(Uyar, 2018: xx); kaleme alındığı, dolayısıyla eksik bilgiler verdiği yönündeki iddiasının, metni çeviribilim bağlamında irdelemeye değer kıldığı düşünülmektedir. Bu çalışmada, Uyar’ın bu ifadesiyle ilişkilendirilebilecek dipnotlar üzerinden betimleyici bir çalışma yürütülerek, geçmişi anlatan metinlerde ve çevirilerinde anlatının nasıl bir güç mücadelesine dönüştüğü ortaya koyulmaya çalışılacaktır. 
Keywords : Güç mücadelesi, anı, yeniden yazım, metinsiz geri çeviri, tarih yazımı