Erek Kültür Çeviri Normları Bağlamında Çevirmen Duruşu

Authors : Pınar Yüncü Kurt

Pages : 701-725

Doi:10.29110/soylemdergi.1600631

View : 29 | Download : 29

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Global çeviri piyasasında çok satanlar listesine giren edebi eserler kısa sürede Türk okurlarla da buluşmaktadır ancak Türkçe eserlerin uluslararası pazarda kendilerine aynı oranda yer bulamadıkları görülmektedir. Türkçeye İngilizceden çok fazla çeviri yapılıyor olmasına karşın Türkçe eser üreten çok az yazar ve şairin eserleri İngilizceye çevrilmektedir. Çevirmen görünürlüğü çalışmaları ile öne çıkan kuramcı Lawrence Venuti kendi çeviri tecrübeleri ve araştırmaları sonucunda özellikle Anglo-Amerikan kültürlerde çeviri metinlere talep olmamasının bir sebebinin de okur beklentileri olduğunu belirtir. Yayınevleri ve okurlar kolay okunan, yerlileştirici çeviri stratejileriyle çevrilmiş metinleri okumayı tercih etmektedir. Dolayısıyla yapılan çevirilerde kabul gören çeviri normu akıcı çeviri yapmaktır. Bu durum çevirmenleri kısıtlamakta ve görünmez kılmaktadır. Bu sorunsalı dikkate alarak bu çalışmanın amacı erek kültüre içrek çeviri normlarına, Ahmet Altan’ın Kılıç Yarası Gibi adlı romanının İngilizce çevirisini gerçekleştiren çevirmenlerin ne oranda uyum gösterdiklerinin araştırılmasıdır. Roman Brendan Freely ve Yelda Türedi tarafından İngilizceye çevrilmiş ve 2018 yılında Like a Sword Wound başlığıyla Amerika’da satışa sunulmuştur. Eser Antoine Berman’ın yorumbilgisel çeviri eleştirisi yöntemi baz alınarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular ışığında Venuti’nin direnç, yabancılaştırıcı çeviri gibi kavramlarından yararlanılarak çevirmenlerin mevcut çeviri normlarına ne derece direndikleri ve muhalif bir tavır gösterip göstermedikleri saptanmaya çalışılmıştır. İncelemenin sonucunda çevirmenlerin incelenen metin bağlamında mevcut çeviri normlarına direnç gösterebildikleri sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak çevrilecek eser detaylı bir ön analize tabi tutularak tutarlı ve detaylı bir proje belirlendiğinde ve zaman kısıtı bulunmadığında çevirmenlerin mevcut çeviri normlarına karşı gelme şanslarını yüksek olduğu, özgün metnin farklılıklarını yansıtabilen ve özgün metinle örtüşebilen bir metin ortaya koyabilecekleri düşünülmektedir.
Keywords : Çeviri normları, çeviri projesi, Kılıç Yarası Gibi, Brendan Freely, Yelda Türedi